Durf te stoppen met onnodige administratieve handelingen
‘Werkdruk is in het primair onderwijs een steeds groter item. Steeds meer leerkrachten kampen met gevoelens van complete uitputting en vermoeidheid. Aan het einde van een werkdag zijn ze helemaal op of ze voelen zich al moe bij de gedachte aan werk’, aldus Annemieke Messelink. Zij begeleidt als coach en psycholoog vanuit Lerarencoach.nl leerkrachten die (dreigen te) bezwijken onder de werkdruk in het PO.
Wat valt jou op aan de cijfers over werkdruk in het basisonderwijs?
‘Uit onderzoek van de Dienst Uitvoering Onderwijs, het DUO, blijkt dat ruim 80 procent van de leerkrachten een hoge werkdruk ervaart. Ik vind dit een opvallend hoog percentage. Daar komt bij dat ruim de helft hiervan die werkdruk onacceptabel vindt. Als je de resultaten uit eerdere onderzoeken erbij pakt, zie je dat dit percentage oploopt. Wat mij ook opvalt, is dat jongere leerkrachten de werkdruk minder vaak als onacceptabel ervaren dan hun oudere collega’s, terwijl in andere beroepsgroepen het percentage dertigers met een burn-out juist oploopt.’
Wanneer trekt een leerkracht het niet meer?
‘Het gaat mis op het moment dat een leerkracht de regie kwijtraakt en het gevoel heeft nergens meer invloed op te hebben. Leerkrachten hebben het gevoel dat ze veel moeten: onderwijs op maat bieden, alles registreren en samenwerken met ouders, terwijl de klassen vaak groot zijn. Daarnaast hebben ze te maken met een flink aantal piekmomenten zoals wanneer er toetsen nagekeken moeten worden. Als je tegelijkertijd thuis een piekmoment beleeft, dan kan dat tot te veel stress leiden.’
Hoe kunnen leerkrachten de boel weer op de rit krijgen?
‘Het is niet altijd zo dat een heel team last heeft van een te hoge werkdruk. Stel dat jij die ene bent die er wel onder gebukt gaat. Dan is het interessant te onderzoeken waar dit aan ligt. Je kunt leren de boel af en toe wat meer te laten waaien. Als ik mensen help hun taken en prioriteiten helder te krijgen dan ontstaat er ruimte. Door stil te staan bij je eigen competenties en kracht, ontstaat het gevoel dat je de boel in eigen hand kunt nemen en iets aan de werkdruk kunt doen.
Ook zie ik dat scholen vaak met meerdere systemen werken. Als je hierdoor meerdere keren gegevens moet invoeren terwijl je nog lessen moet voorbereiden, een toets moet nakijken en een handelingsplan moet maken, dan kan de druk te groot worden. Ik raad iedere leerkracht aan: geef aan dat dubbel invullen zinloos is en dat je je tijd beter kunt besteden.’
Kunnen scholen zelf iets doen aan de hoge werkdruk?
‘Dat kunnen ze zeker. Neem bijvoorbeeld het handelingsplan, daar besteden veel leerkrachten veel tijd aan. Maar het handelingsplan is vervangen door een Ontwikkelingsperspectief. Leerkrachten in het reguliere onderwijs zijn alleen verplicht hiermee te werken bij leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Het is wel verplicht voor scholen in het speciaal onderwijs. Maar ook daar geldt dat een minimaal plan waarin leerlingen geclusterd mogen worden, meestal voldoende is. Er is dus ruimte om in gesprek te gaan met de Inspectie om samen te bepalen wat je wel documenteert. Breng als school in kaart wat je core business is en welke taken daar toe behoren. Ik zie op veel scholen dat men de dingen al jaren op een bepaalde manier aanpakt. Terwijl er voor scholen best ruimte is om de administratieve druk te verlagen. En wat ook heel belangrijk is: bespreek het onderwerp werkdruk met het hele team. ‘
Wat als jij op school de enige bent die de hoeveelheid werk niet aan kan?
‘De cijfers laten zien dat er een collectief probleem is. Maar er speelt ook een persoonlijke, subjectieve component mee. Want waar de ene leerkracht van wakker ligt, legt de ander het simpelweg naast zich neer. In dit soort gevallen kan persoonlijke coaching zeer effectief zijn. Als je bijvoorbeeld helder kunt krijgen welke taken echt noodzakelijk zijn en welke je terzijde kunt schuiven dan kun je zelf je werkdruk verlagen. Praat er ook over, bijvoorbeeld met een collega van een andere school. Voor startende leerkrachten zijn er coachingsuren beschikbaar. Maak hier gebruik van! Het is eeuwig zonde als gemotiveerde, goede leerkrachten ervoor kiezen om het onderwijs te verlaten.’
Meer lezen over het onderzoek naar werkdruk in het PO? Download dan het rapport van DUO: Werkdruk in het basisonderwijs.
Hoe is het met jouw werkdruk gesteld? Bekijk de infographic Eerste hulp bij werkdruk op school die we in samenwerking Annemieke hebben opgesteld.
Reacties (0)
Plaats een reactie
