Interactievaardigheden inzetten voor ontwikkeling kind 0-4 jaar

Een belangrijk doel van de Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang (IKK) is het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen. Hierbij is de rol van de pedagogisch medewerker heel belangrijk. Door de interactie die hij of zij toepast, wordt de ontwikkeling van ieder kind gestimuleerd. De pedagogisch medewerker kan hierbij gebruikmaken van zes interactievaardigheden. In dit artikel worden deze vaardigheden kort toegelicht aan de hand van zes posters en worden handvatten geboden hoe ze ingezet kunnen worden. De posters horen bij het totaalaanbod van Uk & Puk.

Vraag meteen de posters aan of lees verder

Pedagogische doelen basis voor beleidsplan en uitvoering

De vier pedagogische doelen van Riksen-Walrave zijn in de Wet IKK als definitie van ‘verantwoorde kinderopvang’ aangemerkt. Die pedagogische doelen zijn:

• het bieden van emotionele veiligheid
• het bevorderen van de persoonlijke competentie
• het bevorderen van de sociale competentie
• de socialisatie van kinderen door overdracht van algemeen aanvaarde normen en waarden

Deze doelen vormen de basis voor het pedagogisch beleidsplan en de uitvoering daarvan in de praktijk. Voor dat laatste biedt Uk & Puk een goede ondersteuning. In deze methode worden kinderen op een natuurlijke manier uitgedaagd tot spelen, doordat de thematische activiteiten nauw aansluiten op hun belevingswereld. Ook biedt de methode hulpmiddelen voor de pedagogisch medewerker, zoals uitleg van de verschillende interactievaardigheden en hoe je deze kunt toepassen in de praktijk.

Zes interactievaardigheden

De ontwikkeling van een kind wordt gestimuleerd door goede communicatie. Natuurlijk communiceert iedereen de hele dag door, zowel verbaal als non-verbaal. De manier waarop dit gebeurt, is afhankelijk van de leeftijd.

Bij goede communicatie is er sprake van interactie: de communicatie gaat twee kanten op. Het bericht dat iemand uitzendt, wordt opgepikt. Daarop volgt een antwoord. Als pedagogisch medewerker ben je hier de hele dag mee bezig. Je bent als het ware de tolk van het kind en de groep.

De interactievaardigheden beslaan de volgende gebieden:

1. sensitieve responsiviteit
   De basishouding waarin je signalen van kinderen oppikt, interpreteert en effectief omzet in ondersteuning.
2. respect voor de autonomie
   De vaardigheid om alle kinderen in de groep te zien als individuen en ieder de ruimte en de tijd te geven om zich op eigen wijze te ontwikkelen.
3. structureren en grenzen stellen
   De vaardigheid om voor ieder kind aan te geven wat er van hem wordt verwacht: op welk moment en op welke manier. Rekening houdend met de mogelijkheden van het individuele kind.
4. praten en uitleg geven
   De vaardigheid om te ondersteunen in de communicatie, zodat ieder kind meer begrippen leert. ‘Ondertitel’ je eigen handelen en dat van kinderen. Ongemerkt wordt ieder kind geïntroduceerd in alledaagse handelingen en gewoontes.
5. ontwikkeling stimuleren
   De vaardigheid om de kennis, het handelen en de gevoelswereld van ieder kind te vergroten. Dit draagt bij aan een brede basis om op een vloeiende manier door te stromen naar het basisonderwijs.
6. begeleiden van interacties
   De vaardigheid om kinderen zich veilig en vertrouwd te laten voelen in de groep en een groepsgevoel te creëren.
   

Bovenstaande zes interactievaardigheden helpen je om op een goede manier te reageren op boodschappen van kinderen. Door deze vaardigheden toe te passen, voelen kinderen zich gehoord en gezien. Ze voelen zich veilig binnen de groep. Ook weten ze wat er van hen wordt verwacht. Dit zorgt ervoor dat ze kunnen meedoen in de groep. Zo ontstaat een zichzelf versterkende cirkel.

Gratis posters Interactievaardigheden van Uk & Puk

Voor elke interactievaardigheid is een poster gemaakt met een uitleg hoe deze eruitziet in de praktijk. Vraag de posters hieronder gratis aan, download ze en hang ze op een plek die ook zichtbaar is voor de ouders.

Hulpmiddel voor jezelf

Bekijk gedurende de dag de posters meerdere keren en stel jezelf de volgende vragen: Heb ik een van de vaardigheden ingezet? Wat was het resultaat? Had ik eventueel beter een andere vaardigheid kunnen inzetten?

Handvat voor ouders

Bespreek de inhoud van de posters ook met de ouders. Deel foto’s en video’s met voorbeelden uit de groep. Zo stimuleer je ouders om de interactievaardigheden ook thuis toe te passen. Kies bijvoorbeeld per week één vaardigheid die je onder de aandacht wilt brengen. Gebruik de tekst van de poster om ouders uitleg te geven.

Bijvoorbeeld bij ‘sensitieve responsiviteit’: ‘Wij vinden het belangrijk dat ieder kind zich gezien en gehoord voelt. Zo voelt iedereen zich thuis. Vandaag vertelde jullie kind dat hij met oma naar de dierentuin is geweest. Hij heeft veel dieren gezien. Hebben jullie hier foto’s van? Dan kunnen we de foto’s morgen aan alle kinderen laten zien!’

Posters Uk & Puk aanvragen

Let op: de posters zijn alleen aan te vragen door medewerkers van kindercentra.