Rekenen in groep 5 t/m 8 met Nano

Gevorderd rekenen met Nano is specifiek ontwikkeld voor de behoeftes van leerlingen in groep 5-8. Samen met Semsom voor groep 1-4 vormt Nano één doorgaande leerlijn voor het rekenonderwijs op de basisschool.

Nano groeit mee met de leerlingen en sluit aan op wat zij al kunnen. Minder taal, meer rekenen: eerst technisch, dan toegepast. Je werkt met duidelijke instructie, heldere procedures en volop oefenkansen. Zo bouwen leerlingen stap voor stap aan inzicht, automatisering en zelfvertrouwen. 

Didactiek

In de bovenbouw maken de leerlingen de overstap van leren rekenen naar berekeningen toepassen. Ze gebruiken bekende strategieën bij grotere getallen, lastigere sommen en nieuwe situaties. Dat noemen we gevorderd rekenen.

De leerlingen rekenen verder met getallen vanaf 1000, oefenen met verhoudingen, grafieken, geld en meten. Ze leren niet alleen hoe een som werkt, maar vooral waarom. Met meer inzicht, vlottere automatisering en steeds meer zelfstandigheid bereiden ze zich voor op het rekenen van de toekomst – in het voortgezet onderwijs én in het dagelijks leven.

Rekenen met Nano: 6 pijlers

Gevorderd rekenen met Nano is opgebouwd rondom zes pijlers:

1. Eén leerlijn van groep 1 t/m 8 
   Nano sluit perfect aan op Semsom. Samen vormen ze één consistente en herkenbare aanpak voor het hele basisonderwijs. 
2. Minder taal, meer rekenen 
   De focus ligt op rekenen. De leerlingen leren eerst de techniek, daarna passen ze die toe in context. De procedure staat centraal, taal blijft ondersteunend. 
3. Heldere instructie, stap voor stap 
   Met expliciete instructie en vaste stappen zorg jij voor begrip. Eerst jij, dan samen, dan zelfstandig – met ruimte voor verlenging of verdieping. 
4. Vaste procedures geven houvast 
   De leerlingen rekenen met herkenbare, efficiënte procedures. Zo bouwen ze inzicht op en ontwikkelen ze vertrouwen in hun aanpak. 
5. Automatiseren en oefenen, elke dag 
   Nano biedt veel oefenkansen, in gevarieerde vormen. Automatiseren gebeurt dagelijks – kort, krachtig en doelgericht. 
6. Jij houdt de regie 
   Nano biedt structuur, maar blijft flexibel. Jij bepaalt het tempo, speelt in op wat de groep nodig heeft en bewaakt de voortgang. 

Minder taal, meer rekenen

Met Nano geef jij rekenles waarin de som centraal staat. De opgaven zijn kort, visueel en helder, zodat jouw leerlingen direct aan de slag kunnen – zonder taaldrempels. Dat is fijn voor leerlingen die moeite hebben met lezen, dyslexie hebben of voor wie Nederlands niet de eerste taal is. Jij hoeft minder uit te leggen en zij ervaren sneller succes.

Contextopgaven laat je niet liggen, maar bied je aan op het juiste moment: als de rekenvaardigheid beheerst wordt. Zo kun jij je leerlingen stap voor stap leren hoe ze zulke opgaven goed lezen, begrijpen en oplossen. Precies wat ze nodig hebben voor bijvoorbeeld de Cito – én voor het leven.

Eerst technisch rekenen, dan toegepast

Met Nano bouw jij rekenvaardigheid stap voor stap op. Je begint bij de techniek: een duidelijke procedure die je aanleert via expliciete instructie (EDI). Pas als je leerlingen die beheersen, ga je door naar het toepassen. Zo leg je een stevige basis én help je hen begrijpen wat ze doen en waarom. 

Je werkt volgens een heldere opbouw: 

• Isoleren – Je start met één afgebakend doel of procedure. Leerlingen oefenen dit stap voor stap, onder jouw begeleiding.
• Integreren – Je koppelt de nieuwe kennis aan wat ze al weten. Zo wordt het logisch en blijft het beter hangen.
• Toepassen – Zodra de basis beheerst wordt, laat je leerlingen oefenen in contextopgaven of rekenspellen.
• Generaliseren – Je stimuleert dat leerlingen dezelfde aanpak in nieuwe situaties herkennen en gebruiken. Leerlingen krijgen handvaten om dit uit te kunnen voeren.
• Consolideren – Door herhaling in verschillende vormen zorg je dat de kennis echt beklijft. Weet je welke procedure je nu moet toepassen?

Zo werk jij gericht en doordacht aan rekenbegrip, inzicht én flexibiliteit – precies wat jouw leerlingen in de bovenbouw nodig hebben.

Heldere instructie, gericht op begrip 

In Nano start elke rekenles met een duidelijke focus: begrijpen je leerlingen wat ze doen én waarom? Jij geeft les volgens het directe instructiemodel: ik – wij – jullie – jij. Je doet het eerst voor, daarna oefenen jullie samen, vervolgens in tweetallen en pas dan zelfstandig.

Bij instructies staan drie kernvragen centraal:

• Declaratieve kennis (feiten en concepten): Wat is …? Welke basiskennis is nodig? Denk aan feiten, begrippen en relaties.
• Procedurele kennis: Hoe doe je …? Welke stappen volg je?
• Metacognitieve kennis (kennis over het eigen leren): Waarom doe je …? Begrijpt de leerling waarom en wanneer je een procedure toepast?

Zo creëer jij lessen waarin leerlingen niet alleen handelingen uitvoeren, maar echt snappen wat ze doen. Dat geeft rust, zelfvertrouwen en beter resultaat – en dat zie je terug in hun werk.

Slechts 34 (vaste) procedures: en die werken altijd

In Nano rekenen we met 34 vaste procedures: één strategie voor één som. Duidelijke stappenplannen die leerlingen structuur bieden bij het oplossen van opgaven. En waarop leerlingen altijd kunnen terugvallen.

Ze leren deze eerst los van context, oefenen net zo lang tot het lukt, en dan pas gaan ze verder. Als ze een procedure goed beheersen, kunnen ze ook variatiestrategieën gebruiken.

Waarom maar 34? Omdat dat genoeg is. Deze procedures zijn zo geselecteerd dat ze in elke situatie toepasbaar zijn – zonder verwarring of onnodige belasting van het werkgeheugen. Ze geven houvast én ruimte voor inzicht.

Automatiseren: dagelijks en gevarieerd

Snel en zeker kunnen rekenen vraagt om veel oefening. Daarom start elke les in Nano met een korte automatiseringsopdracht.

Met het werkboek automatiseren, de activiteitenkaarten én de oefensoftware wordt automatiseren afwisselend. Door herhaling in kleine stapjes bouwen leerlingen een stevig fundament waar ze de rest van hun schooltijd op kunnen bouwen.

Rekenspel: leren door te doen

Rekenen hoeft niet altijd stil achter een tafel. Bij Nano hoort spel er gewoon bij. Altijd aansluitend bij het blokdoel. Zo oefenen je leerlingen op een andere manier – actief, samen en met plezier.

Zo maak jij van oefenen iets waar leerlingen naar uitkijken. En dat is niet alleen leuker, maar ook effectiever.

Op papier werken: netjes schrijven = beter rekenen

Leerlingen onthouden beter als ze op papier werken. Het schrijven van sommen met de hand helpt hen om zich beter te concentreren, informatie actief te verwerken en het geleerde dieper te verankeren. Bovendien zorgt netjes schrijven voor overzicht: een helder genoteerde som voorkomt fouten, maakt het makkelijker om terug te kijken en helpt jou als leerkracht om sneller te zien wat goed gaat – of waar het misgaat.

Met Nano werk je bewust op papier. Je maakt met je leerlingen duidelijke afspraken over hoe ze hun werk netjes en gestructureerd noteren. Die afspraken zijn ingebouwd in de methode, zodat je er automatisch op terugkomt. Zo leer je je leerlingen om zorgvuldig te werken en leg je samen een stevige, overzichtelijke basis voor goed rekenwerk.

Eerst beheersen, dan doorgaan

Met Nano werk jij stap voor stap aan stevige rekenvaardigheid. Je gaat pas verder als de vorige stap écht beheerst wordt. Zo voorkom je dat leerlingen bouwen op drijfzand.

Door te werken vanuit beheersing geef je leerlingen niet alleen grip op de stof, maar ook vertrouwen in zichzelf. En dat is precies wat ze nodig hebben om te groeien – in rekenen én in zelfvertrouwen.

---

Aansluiting op de kerndoelen

Nano is de enige rekenmethode die helemaal is ontwikkeld op basis van de nieuwe kerndoelen voor rekenen en wiskunde – geen update, maar echt nieuw. Kies je voor Nano, dan werk je gegarandeerd volgens de nieuwste inzichten en doelen. In januari 2026 verschijnt een document waarin we precies laten zien hoe die nieuwe kerndoelen in de methode terugkomen. Schrijf je in voor de Nano-nieuwsbrief en blijf automatisch op de hoogte!

---

Opbouw

Met Nano geef jij rekenles vanuit een duidelijke structuur, zónder dat je vastzit aan een strak tempo. De methode biedt houvast én flexibiliteit, zodat je altijd kunt afstemmen op wat jouw groep nodig heeft. Meer instructie? Extra oefening? Of juist uitdaging? Jij houdt de regie.

Jaaropbouw met ruimte voor herhaling

Nano is opgebouwd uit 6 blokken:

• 6 blokken (1 startblok + 5 reguliere)
• 6 weken per blok (startblok uitgezonderd)
• 5 lessen per week voor een consistent leerproces
• 8 parkeerweken voor herhaling, verdieping en extra ondersteuning

Met deze opbouw geef je je leerlingen de tijd om rekenvaardigheden te ontwikkelen, te herhalen én te versterken.

Flexibele blokopbouw: één doel, meer ruimte voor herhalen en oefenen

Elke week werk je toe naar één duidelijk blokdoel. Zo leren je leerlingen stap voor stap – met focus en diepgang. Heb je meer tijd nodig voor instructie of zelfstandig oefenen? Dan pas je de planning eenvoudig aan. Niet de methode bepaalt het tempo, maar jij. Zo creëer je ruimte voor écht rekenonderwijs.

Een standaard blok ziet er zo uit:

Week	Maandag	Dinsdag	Woensdag	Donderdag	Vrijdag
1 t/m 4	Instructie technisch rekenen	Oefenen technisch rekenen	Instructie technisch rekenen	Oefenen technisch rekenen	Instructie toegepast rekenen
week 5	Toetsles	HRV-les	HRV-les	HRV-les	HRV-les
week 6	Mixles	Mixles	Mixles	Challengeles	Challengeles

Lesopbouw met ruimte voor elke leerling

Met Nano werk je vanuit een vaste lesstructuur. Dat geeft rust en overzicht – voor jou én je leerlingen. Je wisselt instructie af met zelfstandig werken, automatiseren en toepassen.

Instructieles Nano

Een instructieles werkt volgens deze opbouw:

Onderdeel les – duur	Uitleg
Automatiseren – 10 min.	Om voorkennis te activeren begint iedere Nano-les met automatiseren.
Op verkenning – 5 min.	Je verkent klassikaal met de kinderen het nieuwe lesdoel.
Instructie – 10 min.	Tijdens de interactieve instructie volg je de EDI-methodiek (ik, wij, jullie, jij). Dit is meer dan alleen instructie geven; je gaat met de kinderen aan de slag om het lesdoel uit te leggen.
Zelfstandig werken / Verlengde instructie + zelfstandige verwerking – 30 min.	Leerlingen kunnen zelfstandig aan de slag met de stof in hun werkboeken. De kinderen die nog extra uitleg nodig hebben, gaan eerst mee in de verlengde instructie (10 min.).
Lesafsluiting – 5 min.	Tijdens de lesafsluiting reflecteer je gezamenlijk op de gemaakte opdrachten en kijk je alvast vooruit naar het volgende doel.

Oefenles Nano

Tijdens een oefenles oefenen leerlingen met de procedure. De les ziet er dan zo uit:  

Onderdeel les – duur	Uitleg
Automatiseren – 10 min.	Om voorkennis te activeren begint iedere Nano-les met automatiseren.
Zelfstandig werken / Zelfstandig werken + verdieping – 45 min.	Leerlingen kunnen zelfstandig aan de slag met de stof in hun werkboeken. Sterke rekenaars die meer uitdaging nodig hebben, krijgen aan het eind nog verdiepende opdrachten en denkvragen (10 min.).
Lesafsluiting – 5 min.	Tijdens de lesafsluiting reflecteer je gezamenlijk op de gemaakte opdrachten en kijk je alvast vooruit naar het volgende doel.

---

Differentiatie

Met Nano geef jij elke leerling wat het nodig heeft. Door observaties en checkmomenten volg je de voortgang van je groep. Na de vierde les van elk blokdoel gebruik je een ‘check-out’ om te bepalen wie de stof beheerst. Haalt minimaal 80% van je groep het doel? Dan ga je verder met het toepassen van het geleerde. Zo niet, dan herhaal je instructie en bied je extra oefening aan met printbladen, activiteitenkaarten of extra opdrachten.

Zwakke rekenaars

Blijft een leerling moeite houden? Dan kijk je gericht waar het knelt en zet je een stap terug in de leerlijn om op het juiste niveau verder te bouwen.

Uitdaging voor sterke rekenaars

Ook sterke rekenaars krijgen in Nano wat ze nodig hebben. Je biedt deze leerlingen verdiepende opdrachten, denkvragen en complexere rekenproblemen, bijvoorbeeld in het pluswerkboek. Zo daag je ze uit om verder te denken, te redeneren en hun vaardigheden te verdiepen.

---

Toetsing en observatie

Met Nano volg je de ontwikkeling van je leerlingen op een natuurlijke en doelgerichte manier. Je toetst niet alleen achteraf, maar kijkt continu mee tijdens het leerproces. Zo weet je op elk moment waar je leerlingen staan – en wat ze nodig hebben.

Zo volg je de voortgang

• Checkmomenten zijn ingebouwd in elke les. Je observeert tijdens het werken, stelt gerichte vragen en ziet wie het doel beheerst.
• Aan het eind van de vierde les van elk blokdoel meet je met een check-out of minimaal 80% van de groep het doel voldoende beheerst.
• In les 5 en 10 pas je het geleerde toe in context. Ook dat biedt inzicht in begrip en vaardigheid.
• Met het printbare volgblad houd je overzichtelijk bij hoe elke leerling presteert per doel.

Wat doe je met de resultaten?

• Is het doel behaald? Dan ga je verder met toegepast rekenen of verdieping.
• Beheerst een leerling het doel nog niet? Dan herhaal je de instructie, bied je extra oefenmateriaal aan (zoals printbladen of activiteitenkaarten), of doe je een stapje terug in de leerlijn.
• Sterke rekenaars bied je uitdaging met denkvragen of verdiepende opdrachten uit het pluswerkboek.

Zo werk je doelgericht aan groei – op elk niveau en in elk tempo. Met Nano observeer je, begeleid je en stuur je bij waar nodig. Dat is formatief werken zoals het bedoeld is.

---

Doorgaande leerlijn: Nano is de logische stap na Semsom

Is er met Semsom een stevige basis gelegd in de onderbouw? Dan wil je daar in de bovenbouw natuurlijk logisch op voortbouwen. Nano is de logische opvolger van Semsom – met dezelfde heldere structuur, materialen, visuele ondersteuning en actieve werkvormen. Zo ga jij door op het fundament dat al staat, en maken je leerlingen een soepele overstap.

Van ontdekken naar verdiepen

Met Semsom ontdekken leerlingen spelenderwijs de wereld van rekenen. Nano bouwt hierop voort met meer structuur, focus en uitdaging. Automatiseren en oefenen krijgen volop ruimte – zonder het speelse karakter te verliezen. Zo groeit het rekenniveau mee met de ontwikkeling van jouw leerlingen.

Herkenbare werkwijze, soepel vervolg

Semsom en Nano werken volgens een vergelijkbare lesopbouw. Ook de materialen en instructiestijl sluiten naadloos op elkaar aan. Dat maakt de overgang naar de bovenbouw niet alleen logisch, maar ook vertrouwd – voor jou én voor je groep.

Van concreet naar abstract

Waar Semsom het rekenen concreet en visueel maakt, helpt Nano leerlingen om die kennis verder te verdiepen. Ze leren rekenprocedures efficiënt en correct toepassen, met inzicht in het hoe én waarom. Zo bouwen ze verder aan hun rekenvertrouwen – stap voor stap.

Met Nano reken je gewoon verder waar Semsom stopt.

	Semsom groep 1-2	Semsom groep 3-4	Nano groep 5-8
Formeel handelen met symbolen	X	XX	XXXX
Gebruik maken van wiskundige denkmodellen	XX	XXX	XXX
Gebruik maken van realistische denkmodellen	XXX	XXX	XX
Informeel handelen in werkelijkheidssituaties en met materialen	XXXX	XX	X

Wat blijft hetzelfde – en wat voegt Nano toe?

Werk je al met Semsom? Dan zul je veel herkennen in Nano. De werkwijze, de opbouw en de aanpak sluiten naadloos op elkaar aan. Je hoeft dus niets om te gooien – je bouwt gewoon verder op wat je leerlingen al kennen.

Semsom en Nano delen dezelfde basisprincipes

• Duidelijke, expliciete instructie
• Veel aandacht voor automatiseren
• Zelfde rekentaal
• Het geleerde toepassen in herkenbare contexten
• Rekenspellen op het niveau van elke leerling
• Ontwikkeld vanuit de dagelijkse onderwijspraktijk
• Gericht op een hoog eindniveau
• Volledig passend bij de nieuwste kerndoelen voor rekenen en wiskunde

Rekenvaardigheden verdiepen en verfijnen met Nano

Nano is ontwikkeld voor de bovenbouw, en helpt je leerlingen om hun rekenvaardigheden te verdiepen en te verfijnen:

• Efficiënte rekenprocedures die altijd werken
• Directe instructie met veel aandacht voor inzicht en begrip
• Gestructureerd en netjes leren werken
• Denkstappen duidelijk opschrijven en onderbouwen

Met Semsom bouw je een stevig fundament. Met Nano bereid je je leerlingen optimaal voor op het eindniveau én op de overstap naar het voortgezet onderwijs.

---

Combinatiegroepen

Werk je met een combinatiegroep? Dan weet je hoe belangrijk overzicht, structuur en flexibiliteit zijn. Nano is ontworpen met dit in het achterhoofd.

De vaste weekstructuur, duidelijke blokdoelen en opbouw van elke les helpen jou om te plannen, te organiseren én te differentiëren. Omdat je werkt met één doel per week en herkenbare lesfasen (zoals instructie – oefenen – toepassen), kun je eenvoudig schakelen tussen groepen.

Je geeft bijvoorbeeld instructie aan de ene groep, terwijl de andere groep zelfstandig werkt aan automatiseren of verwerkingsopdrachten. De materialen zijn zo opgebouwd dat leerlingen veel zelfstandig kunnen werken, waardoor jij ruimte hebt om te begeleiden waar dat nodig is.

Daarnaast bieden de activiteitenkaarten, verlengde instructie en extra opdrachten volop mogelijkheden om je aanbod aan te passen aan elk niveau in je klas.

Kortom: met Nano behoud jij de regie, ook in combinatiegroepen.

---

Speciaal onderwijs

Werk je in het speciaal (basis-)onderwijs? Dan is Nano een methode waarop je kunt bouwen. De duidelijke structuur, visuele ondersteuning en stapsgewijze opbouw maken Nano goed inzetbaar voor leerlingen die extra behoefte hebben aan houvast. 

Elke les volgt een herkenbaar patroon, met veel aandacht voor expliciete instructie, herhaling en automatiseren. Je kunt makkelijk verlengen, vertragen of terugschakelen in de leerlijn. Ook de werkboeken en opdrachten zijn overzichtelijk vormgegeven, zodat leerlingen zich kunnen focussen op de som. 

Met extra oefenmateriaal, printbladen en activiteitenkaarten stem jij het aanbod eenvoudig af op wat jouw groep nodig heeft. Nano geeft jou de ruimte om onderwijs op maat te geven – binnen een vaste, vertrouwde structuur.