Je kleuters volop tot ontwikkeling brengen, zo doe je dat!

Als kleuterleerkracht ben jij je natuurlijk als geen ander bewust van de rol die je hebt in de ontwikkeling van jouw kleuters. Hoe jij die rol precies invult, hangt af van je visie op het kleuteronderwijs.

In dit artikel gaan we in op spelend leren, jouw rol daarin én hoe Stapel op daarbij kan helpen.

Kleuters ontwikkelen zich door spel

Jonge kinderen zijn van nature nieuwsgierig en voortdurend op onderzoek uit. Zo verkennen zij de ‘wereld’ en doen daarbij allerlei ervaringen op. Dat gebeurt voornamelijk door spelen. Met spelen bedoelen we een uitdagende activiteit die de kleuter zelf bepaalt en actief – met betrokkenheid – uitvoert. Aan jou in het onderwijs de taak om een omgeving in te richten die de kans op spelen zo groot mogelijk maakt.

Naast het speelmateriaal is in een speel(leer)omgeving ook interactie met volwassenen nodig. Met jou dus. Dat doe je door mee te spelen, waardoor je meer en ander spel kunt uitlokken en kunt verwoorden wat er in het spel gebeurt. Daarnaast kun je ook samenspel tussen de kleuters zelf stimuleren.

De ene ontwikkeling heeft effect op de andere ontwikkeling

Al spelend leren de kleuters de wereld steeds beter begrijpen en eigen te maken. Dat elke kleuter dat op eigen wijze en in eigen tempo doet, en dat dit niet lineair maar soms zelfs sprongsgewijs gebeurt, merk je vast dagelijks!

Zie de ontwikkeling van kleuters als één groot samenhangend geheel; de verschillende ontwikkelingsgebieden zijn niet te scheiden. Sterker nog: alles wat een kleuter in het ene ontwikkelingsgebied verwerft heeft effect op een andere ontwikkeling. Daarom is het binnen die rijke speel(leer)omgeving ook belangrijk dat jij mogelijkheden biedt tot divers spel dat (thematisch) samenhangt. Zo stimuleer je een brede ontwikkeling, maar garandeer je ook de nodige herhaling en verdieping.

Visie op kleuteronderwijs

Als professional ben je dus hard nodig om een omgeving in te richten waarin kinderen zoveel mogelijk kunnen spelen om leerervaringen op te doen. Dat maakt de kleuterklas tot een geweldige oefentuin voor de echte wereld!

Welke rol je als leerkracht binnen die rijke speelleeromgeving kiest, hangt af van jouw visie op kleuteronderwijs. Grofweg zijn er twee benaderingen, met de mogelijkheid van een mix van beide. De eerste benadering is meer kindvolgend. Hierbij krijgen de kleuters veel spelruimte, is individuele ontwikkeling leidend en creëert de kleuterleerkracht vanuit nabijheid vooral de juiste voorwaarden voor spel en doet van daaruit kleine interventies. Bij de andere, meer leerkrachtgestuurde benadering, werkt de kleuterleerkracht liever vanuit leerlijnen en doelen. Hierbij worden vaak vooraf doelen bepaald, waaraan spelactiviteiten worden gekoppeld. Voor beide benaderingen geldt: spel is de context en de basis voor leren.

Spelen en doelgericht leren gaan bij Stapel op hand in hand

Vanuit welke visie je ook werkt, Stapel op kan jou bij beide -of bij een mix van beide- ondersteunen. De tool biedt samenhangende activiteiten die zowel betekenisvol als doelgericht zijn. Alle kringactiviteiten kun je thematisch koppelen aan hoekactiviteiten, waardoor je je kleuters dus volop kunt laten spelen. Bovendien geeft Stapel op voor elke hoekactiviteit spelsuggesties om interactie uit te lokken en het samenspelen te bevorderen. Aan elke activiteit is een doel gekoppeld. Hierin staat concreet beschreven op welk ontwikkelingsaspect de activiteit zich richt. Bij het doel staat tevens beschreven welke vaardigheden in welke fase van de ontwikkeling verwacht kunnen worden.

Hoe laat je je kleuters ontwikkelen met Stapel op?

Als voorbeeld nemen we in Stapel op de stapel Hier wonen wij, waar kinderen al spelend van alles over woonplekken, (droom)huizen, verhuizen, je thuis voelen, inrichten en het bouwen van daken, huizen en buurten ervaren en leren. Een van de hoekactiviteiten binnen dit thema is De huishoek verhuizen.

Kinderen spelen dat ze gaan verhuizen, in een zelfgekozen rol. Bijvoorbeeld een verhuizer, mama, papa, kind of buurvrouw. Spullen worden ingepakt en de dozen gelabeld. In de activiteit staan aanwijzingen om het spel (eventueel specifiek door het aannemen van een rol) te begeleiden. Bijvoorbeeld: Ga op bezoek als buur en merk op dat het een rommeltje is. Wat nu?

Samenhang tussen activiteiten

Dezelfde hoekactiviteit is verbonden aan drie kringactiviteiten waarin je meer gestuurd en vanuit doelen een aanbod kan doen. Zo kun je Labels maken voor verhuisdozen: wat ‘schrijf’ je op een label zodat je kunt onthouden en ‘lezen’ wat er in de doos zit? Daarmee werk je expliciet aan een functioneel taaldoel, namelijk oriëntatie op lezen en schrijven. Die activiteit krijgt een vervolg in spel, want ook in de lees-schrijfhoek kunnen er etiketten voor verhuisdozen worden gemaakt. En samenhang ontstaat ook als je later het ‘verhuisteam’ vanuit de huishoek uitnodigt om bestellingen voor speciale labels te plaatsen in de lees-schrijfhoek.

Een centrale rol voor jou als leerkracht

Al deze activiteiten in Stapel op bieden een rijke speelleeromgeving, spel in samenhang en interactie als wezenlijke onderdelen voor de ontwikkeling van je kleuters. En met jou als leerkracht in een centrale rol kun je die activiteiten zowel vanuit de kinderen als vanuit doelen inzetten!

Lees meer over Stapel op of vraag meteen een proeflicentie aan en probeer de tool meteen gratis uit.

Door Magda van der Wulp en Maaike van der Ploeg, auteurs Stapel op