Aanvankelijk rekenen met Semsom is de enige rekenmethode die specifiek ontwikkeld is voor de behoeftes van leerlingen in groep 3 en 4. Semsom groeit mee met jouw leerlingen en heeft bewegend en spelend leren geïntegreerd in iedere les.

Didactiek Semsom groep 4

Aanvankelijk rekenen in groep 4 gaat onder andere over optellen en aftrekken tot en met 100, vermenigvuldigen van de tafels tot en met 10, begripsvorming van delen tot en met 100 en de digitale klokkijken. Goed leren rekenen is een belangrijke voorwaarde voor succes op school én in de huidige en toekomstige samenleving. Leg daarom in groep 3 en 4 een stevige basis.

Reken met Semsom: 6 pijlers

Aanvankelijk rekenen met Semsom is opgebouwd rondom zes pijlers:

• Spelen: Semsom integreert doelgericht bewegen en spelen in iedere les en in de rekenhoek.
• Handelen: Semsom gebruikt het handelingsmodel om het rekenonderwijs nauwkeurig af te stemmen op het handelingsniveau van de leerlingen.
• Denken: Semsom stelt vragen die álle leerlingen tot nadenken uitnodigen en waarover alle leerlingen kúnnen nadenken.
• Instructie: Semsom laat leerkrachten een rolmodel zijn bij informeel leren en zorgt dat de formele instructie kort en interactief is.
• Oefenen en automatiseren: Met Semsom oefenen leerlingen doelgericht en gevarieerd en automatiseren zij op het juiste niveau.
• Samenwerken: Semsom laat leerlingen samenwerken, daar waar het kan en leerzaam is.

Bewegend en spelend leren

Semsom integreert doelgericht bewegen en spelen in iedere les. Onderzoek toont aan dat bewegend en spelend leren bijdraagt aan: een betere motivatie, een hogere concentratie en het beter onthouden van de lesstof. Hoe?

• Betere motivatie: Kinderen hebben een natuurlijke drang om te ontdekken, te spelen en te bewegen. Daarnaast moeten vooral jonge kinderen hun tomeloze energie kwijt. Door spel en beweging in iedere rekenles terug te laten komen, houd je de aandacht van de klas beter vast en zorg je ervoor dat kinderen met plezier gaan rekenen.
• Betere concentratie: Er is een positieve relatie tussen fysieke activiteit, hersenstructuur en cognitieve functies (verwerken van informatie). Als je beweegt tijdens het maken van een som stroomt er extra bloed naar je hersenen. Hierdoor functioneren je hersenen beter en kun je je beter concentreren op het uitrekenen van de som. Een mooi bijeffect van het bewegen, is dat er dopamine vrijkomt die ervoor zorgt dat je minder zenuwachtig bent. Hierdoor durven kinderen makkelijker fouten te maken. Iedereen weet: fouten maken is goed, want daar leer je van.
• Het beter onthouden van de lesstof: Ervaringsgericht leren draagt bij aan een betere opslag van de lesstof in het geheugen. Door de lesstof te koppelen aan een ervaring (spel of beweging) dient die ervaring als een soort ezelsbruggetje om de stof te onthouden. Door te bewegen gebruik je bovendien meer zintuigen, waardoor de stof ook beter beklijft.

Samenwerkend leren

Samenwerkend leren is één van de belangrijkste pijlers binnen Semsom, het leidt namelijk tot betere leeropbrengsten. Waarom? De leerlingen zijn actief bezig en door samen te werken wordt het leerproces ook voor de leerkracht zichtbaar omdat leerlingen hardop moeten denken en doen. Daarnaast ontwikkel je met Semsom al in de onderbouw de verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces bij jonge kinderen doordat leerlingen specifieke taken krijgen tijdens het samenwerken. Denk hierbij aan: tijd bewaken en zorgen voor gelijke inbreng van de groep. Dit is een belangrijk instrument voor zelfstandig leren. Semsom zorgt voor samenwerkend leren activiteiten in vrijwel iedere Semsom les en tijdens de bewegende en spelende activiteiten.

Leerlijnen

De leerlijnen van Semsom zijn volledig in lijn met de kerndoelen van het primair onderwijs en de nieuwe tussendoelen en leerlijnen van het SLO. 

Automatiseren aan de hand van de rekenmuur

Om een sterk rekenfundament te leggen, gebruikt Semsom de rekenmuur van Bareka. Omdat het automatiseren naast begripsvorming heel essentieel is voor jonge rekenaars, doen we dit vaak en op verschillende manieren. Zo start je iedere les met een klassikale automatiseringsoefening.

Één doel per week

Iedere week werken de kinderen gericht aan één nieuw rekendoel. Stap voor stap werk je met Semsom het nieuwe doel uit en verwerken de leerlingen wat ze geleerd hebben.

Instructiemodel

Bij Semsom maak je daar waar nodig gebruik van het directe instructie model. Stap voor stap leer je kinderen nieuwe lesstof aan. Door de lesfases van ‘ik wij jullie jij’ neem je de kinderen mee in het stapsgewijs zelfstandig lesstof toepassen.

Intergratie van de ERWD-modellen

Om tijdig te anticiperen op rekenproblemen, zijn in Semsom op een zichtbare en niet-zichtbare manier drie modellen uit het ERWD-protocol verwerkt. Het gaat om het Handelingsmodel, het Drieslagmodel en het Hoofdfase model.

Eigenaarschap

Stap voor stap leert Semsom kinderen om zelf bij te houden welke leerdoelen ze behaald hebben en aan welke leerdoelen ze nog moeten werken. In ieder werkboek staat een overzicht van de leerdoelen. Met behulp van de plaatjes erbij, begrijpen de kinderen de doelen goed.

---

Opbouw

Het jaarprogramma van Semsom telt 35 weken en bestaat uit negen blokken, waarvan één start- en één eindblok. Ieder blok telt vier weken, met uitzondering van het eindblok, deze telt drie weken. Per blok werken leerlingen in één werkboek. In de laatste week van het blok heb je een bloktoets, met uitzondering van het startblok.

Parkeerweken

Semsom telt daarnaast nog vijf parkeerweken. Deze vul je zelf in of ze zijn te gebruiken voor de uitloop van het lesprogramma of de herhaling van de leerstof. Wil je liever het programma volgen? Dan zorgen wij voor lessuggesties. De parkeerweken zijn geheel flexibel en je kunt ze ook op een ander moment inplannen.

Opbouw blokken en lestypen

Semsom heeft een vaste structuur waarin alle domeinen goed aan bod komen en bestaat uit de volgende lestypen:

• Basisles: In de basisles neem je het weekdoel door. Het weekdoel is opgedeeld in vier lesdoelen.
• Meer/weer les: In de meer/weerles herhaal je de weekdoelen en verdiep of remedieer je op verschillende (speelse) manieren.
• Toetsles: In de toetsles wordt een bloktoets afgenomen die de kennis van de leerling meet over de behandelde stof van het afgelopen blok.
• HRV les: Herhaling, remediëring en verrijking les. Wanneer een leerling bij een toets uitvalt, kun je deze tijd gebruiken om de stof uit het blok te herhalen en remediëren. Leerlingen die de stof onder de knie hebben, krijgen tijd om zich te verdiepen. 
• Speelles: In de speelles herhaal je doelen van het afgelopen blok met diverse spelactiviteiten (start schooljaar t/m blok 4). 
• Onderzoeksles: In de onderzoeksles werk je praktische doelen op onderzoekende wijze uit. Hierin is veel aandacht voor meten en meetkunde (blok 4 t/m eindblok).

Blok	Week	Maandag	Dinsdag	Woensdag	Donderdag	Vrijdag
Start	1 t/m 4	Basisles	Basisles	Basisles	Basisles	Meer/ weerles
1 t/m 4	1 t/m 3	Basisles	Basisles	Basisles	Basisles	Meer/ weerles
1 t/m 4	4	Toets	HRV-les	HRV-les	HRV-les	Speelles
5 t/m 7	1 t/m 3	Basisles	Basisles	Basisles	Basisles	Meer/ weerles
5 t/m 7	4	Toets	HRV-les	HRV-les	HRV-les	Onderzoek
Eind	1 t/m 3	Basisles	Basisles	Basisles	Basisles	Meer/ weerles

Lesopbouw

De lessen van Semsom hebben een duidelijke en herkenbare structuur. Hieronder zie je een voorbeeld van de meest voorkomende lesvorm: de basisles.

Onderdeel basisles – duur	Uitleg
Automatiseren – 10 min.	Om voorkennis te activeren begint iedere Semsom-les met bewegend of spelend automatiseren.
Op verkenning – 5 min.	Je verkent klassikaal met de kinderen het nieuwe lesdoel.
Instructie – 10 min.	Tijdens de interactieve instructie volg je de EDI-methodiek (ik, wij, jullie, jij). Dit is meer dan alleen instructie geven; je gaat met de kinderen aan de slag om het lesdoel uit te leggen.
Checkmoment	Na de instructie kun je met behulp van het checkmoment (met een controlevraag) zien welke kinderen het voldoende hebben begrepen en welke kinderen mee mogen in de verlengde instructie.
Zelfstandig werken / verlengde instructie – 20 min.	Leerlingen kunnen zelfstandig aan de slag met de stof in hun werkboeken. De kinderen die nog extra uitleg nodig hebben, gaan mee in de verlengde instructie.
Bewegend en spelend leren – 10 min.	Na het maken van de opdrachten is er tijd voor bewegende of spelende activiteiten. Alle geïntegreerde activiteiten kennen een binnen- en buitenvariant.
Lesafsluiting – 5 min.	Tijdens de lesafsluiting reflecteer je gezamenlijk op de gemaakte opdrachten en kijk je alvast vooruit naar het volgende doel.

Flexibele lesopbouw

De kern van de les is: op verkenning, instructie en zelfstandig werken. Het is belangrijk dat deze lesfasen elkaar op deze manier opvolgen, zodat je zeker weet dat je je lesdoel haalt. De andere lesfasen kun je, wanneer jou dat beter uitkomt, flexibel indelen gedurende de dag. Zo kun je er bijvoorbeeld voor kiezen om het bewegend en spelend leren onderdeel te verschuiven naar een moment rond de pauze.

---

Differentiatie

Semsom heeft geen vaste differentiatiegroepen. Rekenen is een breed vak en een leerling kan in de verschillende domeinen wisselend presteren. Kinderen leren dat er capaciteiten zijn die ze wél kunnen ontwikkelen en grip hebben op hun eigen ontwikkeling (growth mindset). Doormiddel van het checkmoment in iedere les, kun je op een haalbare manier nagaan welke leerlingen het lesdoel beheersen en welke leerlingen verdere instructie of hulp nodig hebben. Zo werkt ieder kind op zijn eigen niveau. 

---

Toetsing en observatie

Iedere les krijg je de kans om met het checkmoment te controleren of leerlingen jouw instructie hebben begrepen. Jouw bevindingen noteer je vervolgens op het volgblad, dit kan digitaal via het dashboard of middels een downloadbaar formulier.

Daarnaast heeft Semsom ieder blok, met uitzondering van het startblok, een bloktoets om te controleren of alle kinderen op het gewenste niveau zitten. Deze toets is gepland op de maandag in de vierde week van het blok. De bloktoets gaat altijd over de doelen uit het voorgaande blok en wordt afgenomen in het toetsboek. Je maakt een analyse van de toets aan de hand van het registratieblad zodat je in de volgende lessen passende instructie met oefeningen kan aanbieden. Ook het registratieblad is digitaal beschikbaar of als download beschikbaar in de leerkrachtensoftware. Leerlingen die alle leerdoelen goed beheersen, krijgen de mogelijkheid zich te verdiepen.

---

Combinatiegroep 3-4 met Semsom

Heb je een combinatiegroep 3-4? Goed nieuws! Bij de ontwikkeling van Semsom groep 4 is goed gekeken naar het aanbod van Semsom groep 3. We bieden jou praktische handvaten om Semsom groep 3 en 4 goed aan te bieden in een combinatiegroep 3-4. Daar waar het mogelijk is kunnen lesonderdelen mooi samenvallen.

Heb je een combinatiegroep 4-5? Leuk! Semsom werkt goed in een combinatiegroep omdat de lesopzet van Semsom flexibel is. Daarnaast zijn de activiteiten van groep 4 (automatiseren en bewegend en spelend leren) relatief eenvoudig te combineren met een hogere of lagere jaargroep, door kleine aanpassingen in de opgaven. Interactie is bovendien enorm belangrijk in het leerproces van de leerling. Leerlingen leren immers van en met elkaar tijdens de les. Zowel op sociaal- als cognitief vlak.

Klassenorganisatie

Door middel van een goede klassenorganisatie en het combineren van lesonderdelen kun je beide groepen goed de aandacht geven die zij nodig hebben. Bij een basisles bied je leerlingen van groep 4 tijdens de lesfasen ‘automatiseren’ en ‘bewegend en spelend leren’ een hoger niveau van de lesstof aan.

---

Doorgaande leerlijn

Aanvankelijk rekenen met Semsom sluit naadloos aan op het kleuteronderwijs. Ook de overgang naar groep 5 verloopt soepel, ongeacht de methode die ze gebruiken. Hoe dat kan?

• Semsom stelt hoge, reële einddoelen voor alle leerlingen. Doordat je de doelen van het eerste blok in groep 5 al in groep 4 hebt geoefend, krijgen leerlingen begin groep 5 de ruimte om te wennen aan de nieuwe rekenmethode.
• Semsom zorgt voor een geleidelijke overgang naar de rekenmethode van groep 5. Het eindblok van Semsom is een herhaling van de belangrijkste doelen van eind groep 4.
• Het rekenaanbod sluit aan bij de SLO-doelen van groep 4 (SLO). Hierdoor weet je als leerkracht zeker dat de leerlingen goed voorbereid zijn op het lesaanbod van groep 5.

Voor een paar methodes hebben we de doorgaande leerlijn verder uitgewerkt. Heb jij een vraag over de doorgaande leerlijn naar jouw specifieke methode in groep 5? Maak dan een afspraak met één van onze methodeadviseurs of neem contact op met onze klantenservice.

---

Speciaal basisonderwijs

Semsom is ook geschikt voor speciaal basisonderwijs. Semsom zit boordevol doelgerichte bewegende en spelende activiteiten en we besteden veel aandacht aan automatiseren. Semsom gebruikt heldere niet-talige instructies en ieder kind kan op zijn of haar eigen niveau werken. De bladspiegel van de werkboekjes is rustig, zo raken kinderen niet snel afgeleid tijdens het werken in de boekjes.

Er is geen aangepaste versie van Semsom nodig; vanuit het basisprogramma pas je eenvoudig het aanbod en de leertijd aan.