Goed leren lezen: wat is het geheime ingrediënt?

Blog van Marion van der Meulen, lees- en schrijfdeskundige bij Zwijsen en moeder van drie kinderen

Ik weet wel één ding zeker: alleen op school bezig zijn met lezen, kan van je kind geen goede lezer maken. Net zo min als dat het oefenen van de backhand van je kind een goede tennisser maakt.

Hoe gaat leren lezen dan wel?

Leren lezen gebeurt in stapjes: als peuter en kleuter ontdek je de wereld en ontdek je ook dat in die wereld tekens bestaan waardoor wij met elkaar kunnen communiceren als we zelf niet aanwezig zijn. Via letters weten we waar we mogen parkeren, via letters kunnen we elkaar berichtjes op onze telefoon sturen en via letters kunnen we onthouden hoe laat en waar we volgende week bij een afspraak moeten zijn.

Wanneer kinderen ongeveer zes jaar oud zijn, beginnen ze echt met leren lezen. Sommige kinderen ontdekken zelf het systeem van klanken, letters, woorden en zinnen. Andere kinderen leren lezen met een leesmethode. En daarna is het een zaak van oefenen, heel veel oefenen. De basis is gelegd. Maar net zoals bij sporten of een muziekinstrument bespelen, word je pas echt goed als je veel oefent. En oefenen houd je alleen vol als je het leuk vindt en vooruitgang boekt.

Het AVI-niveau en afzonderlijke methodes

Tot eind jaren zeventig van de twintigste eeuw dacht men het ei van Columbus gevonden te hebben. Tot dan toe bestond het leesonderwijs na groep 3 uit het lezen van teksten die speciaal voor het leesonderwijs werden geschreven. Dat gebeurde meestal klassikaal. En tijdens het stillezen mocht je in een leesboek lezen.

Afzonderlijke methodes

In de jaren zeventig kwam het meten van leesontwikkeling in de mode. AVI deed zijn intrede en hiermee konden leerkrachten het leesniveau van kinderen én van teksten meten. En de leesmethode werd opgesplitst in afzonderlijke methodes voor technisch lezen, begrijpend lezen, studerend lezen en belevend lezen. Ik denk dat dat een grote vergissing is geweest. Want met die afzonderlijke methodes probeerde men via afzonderlijke kunstjes de leerlingen beter te leren lezen.

Beleef het leren lezen

Bij technisch lezen werden woordjes op het juiste AVI-niveau, bij begrijpend lezen moesten ze de hoofdgedachte van de auteur achterhalen, bij studerend lezen de teksten samenvatten en bij het belevend lezen… Tja, daar mocht je als kind een leuke tekst lezen, maar je moest er wel iets van vinden!

Natuurlijke situatie van lezen

Het oefenen van een kunstje ligt ver weg van het lezen zoals we dat in normale situaties doen. Bij elke tekst die ik lees, ben ik (soms niet eens bewust) bezig met het verklanken van woorden en zinnen, ben ik bezig deze tekst te begrijpen en doet die tekst iets met mij. Pas als leesmethodes die natuurlijke situatie van het lezen zullen omarmen, zal het leesonderwijs verbeteren. En dan nog is lezen in die paar uur dat het lezen op het rooster staat, niet genoeg.

Maak oefenen leuk

Naast het oefenen tijdens de lesuren die voor het leesonderwijs gereserveerd zijn, moeten kinderen ook thuis oefenen met leren lezen. Gelukkig gaat dat soms vrijwel vanzelf, bijvoorbeeld als je kind de ondertitels van een leuke film leest. Maar vaker moeten ouders en leerkrachten proberen het kind te verleiden met leuke teksten, games en kinderboeken. Denk bijvoorbeeld aan stripboeken, educatieve spellen en spannende of grappige kinderboeken van populaire kinderboekauteurs. Niet omdat ons doel is om van elk kind een fervente (kinderboeken)lezer te maken, maar omdat wij ieder kind gunnen om een volwaardige plaats in onze samenleving te veroveren. En daarvoor moet je goed kunnen lezen!

Wil jij de leukste kinderboeken- en/of spellen voor je kind in huis halen? Bekijk dan de webshop van Zwijsen, die staat boordevol leerzame spellen en boeken waarmee kinderen kunnen leren lezen.