Tips voor ouders om kinderen met leesproblemen te helpen

Blog van Marion van der Meulen, lees- en schrijfdeskundige bij Zwijsen en moeder van drie kinderen

Na een paar maanden merk je dat je kind, net als jij, opschriften  kan lezen en verwonderd wordt door de wereld om hem of haar heen: ‘Hé mam, dat is raar. Daar staat Leen Bakker. Is dat een bakker waar je brood kan lenen?’

Voor mijn oudste en mijn jongste werkte het zo. Maar bij de middelste ervaarde ik dat het niet voor elk kind zo vanzelfsprekend is. Mijn middelste kreeg in groep 3 steeds minder belangstelling voor zelf lezen. ‘Maar ach,’ dacht ik. ‘Niet ieder kind is hetzelfde. Hij heeft nu eenmaal meer belangstelling voor de werking van een graafmachines dan voor letters in een boekje. Het zal vanzelf wel goed komen.’ Maar dat was een grove onderschatting van het probleem waar we langzaam maar zeker in terecht kwamen.

Als je kind achterblijft met lezen

Bij het tienminutengesprek in januari kregen we te horen dat onze zoon echt achter bleef op het gebied van lezen. En we kregen de raad om elke dag met hem te gaan oefenen met lezen. We kregen oefenmaterialen mee van school en werden aangemoedigd om met hem elke dag samen te lezen in eenvoudige boekjes. Hoe goedbedoeld deze raad ook was en hoe eenvoudig en uitvoerbaar het ook leek, het werd een drama. Niet alleen vond ik het bijna onmogelijk om thuis tijd te vinden om na werk (en kinderen van school halen, boodschappen doen, eten klaar maken en ga zo maar door) rustig met je kind te gaan zitten lezen of oefenen. Wat ik veel frustrerender vond is dat ik mijn zoon thuis moest dwingen om te gaan oefenen met iets waar hij langzaam maar zeker een hekel aan begon te krijgen. En zo werd thuis geen plaats waar je op adem mag komen en je fijn kan spelen, maar een verlengde van school. Een plaats waar je ook moet voldoen aan eisen die voor jou bijna niet haalbaar zijn. Zonder het te beseffen zorgden we er zo voor dat  mijn zoon het gevoel kreeg dat hij overal faalde: op school tijdens de leesles (die zeker de grootste helft van de dag in beslag neemt) en ook thuis omdat ik hem steeds vroeg om te oefenen met lezen.

Oefenen met je kind kan lastig zijn

Het ironische was dat ik als geen ander (als educatief uitgever in die tijd) wist hoe belangrijk het is om met kinderen, die achter blijven in hun leesontwikkeling, extra te oefenen. Nu ik zelf ervaren heb hoe lastig dat in de praktijk blijkt te zijn, wil ik mijn negatieve en positieve ervaringen graag delen met ouders die in dezelfde situatie terecht komen. 

Sleutel tot succes

De sleutel tot succes ligt in de woorden stimuleren, motiveren en zelfvertrouwen. Kijk goed naar je kind, onderzoek waar je kind goed in is, waar het belangstelling voor heeft en waar je kind blij van wordt. Bij mijn kind was dat spelen met autootjes, filmpjes bekijken en spelen op de computer. En ik ontdekte dat mijn kind weliswaar een hekel had aan zelf lezen, maar niet aan boeken en verhalen. Voorgelezen worden, luisteren naar verhalen en audioboeken en (educatieve) spelletjes spelen op de computer vond hij nog steeds heerlijk. Zolang hij maar niet het gevoel had dat ik van hem verwachtte dat hij op het gebied van lezen iets presteerde. Op een dag ben ik gestopt met oefenen met lezen, heb ik de oefenmaterialen terug gebracht naar school en heb de leerkracht laten weten dat oefenen met lezen wat mij betreft vooral op school moest gebeuren. Thuis wilde ik de veilige, gezellige omgeving terug en ik beloofde de leerkracht te zoeken naar andere manieren om zijn leesontwikkeling te stimuleren.

Zoek boeken die aansluiten op het interessegebied van je kind

Ik begon met op zoek te gaan naar boeken die hij interessant vond. Natuurlijk waren dat boeken over graafmachines en andere grote machines. In eerste instantie bekeek hij vooral de plaatjes. Maar zijn interesse en nieuwsgierigheid kregen de overhand en hij begon met het ontcijferen van de tekstjes in deze boeken. Ik hielp hem met lezen, las af een toe een moeilijk woord of een moeilijke zin voor én zorgde ervoor dat er regelmatig nieuwe informatieve ‘kijk’-boeken voor hem waren, zodat hij bleef ervaren dat er ook leuke boeken zijn.

Maak gebruik van luisterboeken

Daarnaast kreeg hij op zijn kamer een cd-speler. Elke avond als zijn grote zus nog een kwartiertje mocht lezen voordat zij ging slapen, mocht hij luisteren naar een boek dat hij zelf uitgekozen had. Brief voor de Koning en De Zevensprong waren enkele van zijn favorieten. Boeken die volledig boven zijn leesniveau waren, maar waar hij gefascineerd naar luisterde. En zonder dat hij het zelf besefte groeide zijn woordenschat, hoorde hij zinsopbouw die kenmerkend is voor geschreven taal en hervond hij zijn plezier in boeken.

Laat je kind spelen met educatieve computerspelletjes

Tenslotte vond ik enkele educatieve computerspelletjes waarvan hij dacht dat hij spelletjes aan het spelen was en waarvan ik en zijn leerkrachten wisten dat hij daarmee zijn leesvaardigheid oefende. Zo werd thuis weer een fijne, veilige wereld waar hij gewaardeerd werd om wie hij was en wat hij kon en bleef school de plaats waar je moest oefenen. Uiteindelijk heeft mijn zoon, met veel inspanning, goed leren lezen. Niet zo makkelijk en goed als zijn zussen, maar wel op het niveau dat nodig is om de opleiding te doen die bij hem past.