‘Leerachterstanden pak je effectief aan met Bij de les’

Met de serie oefenboeken Bij de les biedt Zwijsen kinderen ondersteuning bij het wegwerken van leerachterstanden veroorzaakt door de coronapandemie. Lees- en schrijfdeskundige Marion van der Meulen werkte mee aan de serie.

Lockdowns, online lesgeven, overleggen via Zoom of Teams: door corona zijn dit begrippen die iedereen in het onderwijs sinds 2020 heeft leren kennen. De gevolgen zijn groot: veel leerlingen hebben instructie gemist en bleken moeite te hebben met onderwijs op afstand. Niet alle kinderen zijn bovendien in de fijne omstandigheid thuis begeleid te worden. Vooral de gevolgen voor de basisvaardigheden rekenen, lezen en spelling kunnen het schoolsucces van leerlingen op lange termijn nadelig beïnvloeden.

Hoe ontstond het idee voor deze serie oefenboeken?

‘Bij het ontwikkelen van al onze producten kijken we altijd naar wat er al op de markt is, en wat er nog mist. Ook doen we onderzoek bij ouders en kinderen, en vragen we leerkrachten waar zij behoefte aan hebben. Dat nemen we mee in het ontwikkelproces. We volgen daarbij de leerlijnen van kinderen van groep 1 tot en met 8, die ook in al onze educatieve methodes zitten. Al onze producten sluiten op die manier aan bij wat kinderen op school leren,’ legt Marion uit.

‘De afgelopen twee jaar is veel onderwijs minder optimaal geweest. Leerkrachten moesten ineens digitaal les gaan geven, en ook ouders moesten hun kinderen thuisonderwijs gaan bieden. Door al deze omstandigheden hebben veel leerlingen op verschillende gebieden leerachterstanden opgelopen.’

Ruimte voor verbetering

‘We hebben eerst gekeken naar producten die al op de markt waren. Maar die sluiten in de meeste gevallen niet aan bij de Nederlandse markt. Letterboekjes die vertaalt worden uit het Engels, bijvoorbeeld.’ Marion neemt als voorbeeld het woord giraf: ‘De Engelse G-klank (spreek uit als zj-iraf) van giraf komt niet terug in onze taal. Dan klopt de klank van die letter niet bij hoe wij deze uitspreken.

Leerlingen leren op die manier dus niet de juiste uitspraak en klank, behorende bij de letters. Dat voorkom je met oefenboeken zoals onze Bij de les, zonder vertaling. Er was dus nog behoorlijk wat ruimte voor verbetering, merkten wij.’

Kreeg je die signalen ook vanuit de scholen?

‘Zeker! Ik sprak onlangs een leerkracht, die op verschillende scholen lesgeeft als overkoepelend leerlingbegeleider. Zij vertelde mij dat de eerste lockdown net inging op het moment dat leerlingen leerden schrijven. De scholen waar ze lesgaf concentreerden zich vanaf dat moment op de hoofdvakken lezen en rekenen in groep 3, en kinderen kregen de schrijfboekjes van schrijfonderwijs mee naar huis.’

‘Daar ging het volgens deze juf fout, omdat de leerlingen bij de schrijfboekjes niet de benodigde instructie kregen. Terug op school, zag ze dat de leerlingen bepaalde letters niet op de juiste manier schreven. Dat staat de schrijfbeweging, de snelheid en de leesbaarheid van het handschrift in de weg. Kinderen hebben gewoon dingen gemist.’

Hoe zit zo’n Bij de les boek in elkaar?

‘Er zit een opbouw in de boekjes. Een kind begint vooraan, met makkelijke oefeningen en het eindigt met moeilijker oefeningen. Ook op de pagina’s is er structuur: bovenaan wordt uitgelegd wat de bedoeling is, daarna volgen enkele eenvoudige opdrachten en onderaan de pagina staan wat moeilijkere opdrachten.’

Volgens Marion is er bij het ontwikkelen ook bewust voor gekozen de uitstraling sober te houden: ‘Veel plaatjes en illustraties leiden af. Bovendien voegt een drukke opmaak weinig toe, tenzij deze functioneel is. In de oefenboeken waarbij het nodig is, is natuurlijk wél gekozen voor beeldmateriaal,’ vervolgt ze.

Zelfvertrouwen opbouwen

Er is volgens haar nóg een belangrijke reden voor het spaarzaam gebruik van illustraties: het zorgt ervoor dat de serie ‘leeftijdsloos’ is. Leerlingen die een behoorlijke leerachterstand hebben opgelopen door corona kunnen op deze manier oefenen met een boekje van een groep lager, zonder dat ze het gevoel hebben iets kinderachtigs te doen. Marion: ‘Dan bouw je het zelfvertrouwen op. Op die manier kunnen ze de basis opnieuw leggen en van daaruit verder gaan opbouwen.’

Maar dan mogen ze natuurlijk niet even spieken!

‘Ook daar hebben we rekening mee gehouden. We hebben de oplossingen namelijk heel erg verkleind afgedrukt. Anders dan bij een apart antwoordenboekje, dat je makkelijker even snel ernaast kunt pakken. We gaan er vanuit dat het niet gebeurt. En ach, als ze spieken … Ook al schrijft een leerling het over vanaf het antwoordenblad, dan nog leer je daar iets van. Schrijven en overschrijven helpt namelijk bij het onthouden ervan.’

Leerdoel centraal

Met de boekjes van de serie Bij de les oefenen kinderen basisvaardigheden als rekenen, taal, spelling en lezen. In elk werkboek staat één leerdoel centraal, waardoor leerlingen heel gericht oefenen met datgene wat ze moeilijk vinden. Er zijn 30 oefenboeken verkrijgbaar. Bekijk ze in onze webshop.