Maar liefst vier maanden extra leerwinst, dat is wat bewegen tijdens de les kan opleveren. En je hoeft hiervoor de klas niet uit. Onderzoekster Marijke Mullender-Wijnsma van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG): “De kinderen in ons onderzoek voerden alle oefeningen gewoon naast of achter hun tafel uit.”
Marijke onderzocht tijdens haar promotieonderzoek de werking van het lesprogramma Fit&Vaardig. Dit programma is speciaal ontwikkeld om te testen in hoeverre bewegen leerwinst oplevert. Tijdens het onderzoek bewogen leerlingen van twaalf basisscholen gedurende drie lessen per week. Na twee jaar was er een extra leerwinst van vier maanden te zien op spelling en rekenen.
Beter concentreren
Bijkomend voordeel is dat kinderen zich na een les vol beweging beter kunnen concentreren op de les erna. Zowel bij kinderen met als zonder leerachterstand was het effect meetbaar. Marijke: “Naar kinderen met specifieke gedragsproblemen hebben we niet gekeken. Daarvoor is vervolgonderzoek nodig. Er is veel interesse van scholen in het speciaal onderwijs.”
Hoe het werkt?
De lessen richten zich met name op het verbeteren van automatiseringstaken, zoals het stampen van tafels bij rekenen en woordcategorieën bij spelling. Kinderen bewogen gedurende 64 procent van de lestijd matig tot intensief. Ze maakten bijvoorbeeld sprongetjes en renbewegingen zonder vooruit te komen. “De theorie hierachter is dat bij deze mate van bewegen de doorbloeding in de hersenen optimaal is.”
2 maal 4 springen
Kinderen die meededen aan de proef hebben letterlijk informatie met hun lijf opgenomen. “Kinderen namen via drie kanalen informatie tot zich: via hun ogen, oren en lijf. Door toevoeging van het lijf als derde kanaal, was de cognitieve belasting voor ogen en oren lager. Vooral tijdens de rekenles was dit zichtbaar. Als kinderen 2 maal 4 moesten springen, sprongen ze 8 keer en dat is het antwoord op deze som.”
Het was wel wennen
Het onderzoek moedigde leerkrachten aan om ook mee te bewegen. “Voor sommige oudere leerkrachten was dit lastig, maar zolang ze hun klas wel motiveerden om te bewegen, ging het goed.” Het is wel een hele overgang: van achter een tafel in de klas zitten naar gezamenlijk squadoefeningen doen en op die manier de tafel van 6 erin stampen. “Inderdaad, de kinderen moesten wennen en de leerkrachten vonden het in het begin nogal onrustig. Maar het wende snel en vrijwel alle kinderen vonden het leuk.”
Tips
Is een hele rekenles bewegen nog een brug te ver voor jou en je klas? Begin dan klein. Marijke: “Regelmatig even bewegen tussendoor heeft al een positief effect: kinderen kunnen zich daarna beter concentreren en zijn dus taakgerichter. Doe bijvoorbeeld halverwege de ochtend tien minuutjes gymnastiek.” Ook veel lesmethoden lenen zich prima voor wat beweging. “Tijdens het letters en woorden flitsen in Veilig leren lezen kun je je leerlingen laten springen. En bij rekenopdrachten met lage cijfers kun je kinderen de uitkomst laten springen. In de hogere klassen laat je ze dan alleen springen bij elk tien- of honderdtal.”
Het lesprogramma
Inmiddels ontwikkelt de RUG in samenwerking met commerciële partners Fit&Vaardig door tot een volwaardig lesprogramma. Vanaf het schooljaar 2017-2018 zal dit verkrijgbaar zijn. Tot die tijd kan elke school met de proeflessen aan de slag.
Meer weten?
https://www.fitenvaardigopschool.nl
https://www.youtube.com/channel/UCsk8IVpYXD4yEGFfVa-BVZQ
https://www.leraar24.nl/fit-vaardig-op-school/
