Michelle de Nooijer begeleidt pedagogisch medewerkers om een goede start te maken met onder meer Uk & Puk, het totaalprogramma voor de ontwikkeling van kinderen van 0 tot 4 jaar. Michelle vertelt over haar ervaringen en haar visie op verschillende thema’s. Je leest onder andere hoe ze denkt over ouderbetrokkenheid én hoe Kikker het aflegde tegen Puk…
‘In de Wet OKE staan richtlijnen voor doelgroepkinderen vanaf tweeënhalf jaar. Uk & Puk richt zich niet alleen op peuters, maar ook op dreumesen en baby’s. Wat hebben zij nodig om ervaringen op te doen of uit te breiden? Dat vind ik sterk. Voor- en Vroegschoolse Educatie is voor iedereen goed. Niet alleen voor doelgroepkinderen.’
“Het is voor kinderdagverblijven belangrijk om zich te onderscheiden. Dat doe je door het werken met een programma als Uk & Puk, omdat je dan de kwaliteit waarborgt. Maar daarmee ben je er niet alleen, je moet ook investeren in de vaardigheden van medewerkers en blijven ontwikkelen. Uk & Puk biedt daar handvatten voor: het programma ondersteunt leidsters in hun pedagogisch- didactisch handelen. De pedagogisch medewerkers die ik train hebben het gevoel dat ze kinderen meer meegeven op weg naar de basisschool dan dat ze zonder het programma zouden werken.”
Als trainer stuit Michelle vaak op angst voor verandering, voor het nieuwe. “Veel pedagogisch medewerkers moeten wennen aan werken volgens een programma. “Moeten we óók nog met Uk & Puk werken…”, hoor ik regelmatig. Kijk, planning, registreren: dat hoort er ook bij en dat vinden veel pedagogisch medewerkers moeilijk. Maar dat is wél belangrijk, anders kun je niet zien wat je met de kinderen hebt bereikt. Als we even bezig zijn, merk ik dat de sceptische houding snel verandert:
“Oh, maar dat doe ik eigenlijk al zo” en “Aha, dáárom doen wij dat!”.
Uk & Puk is heel makkelijk te gebruiken. De activiteiten kun je goed door de dag heen doen. Uk & Puk geeft pedagogisch medewerkers houvast en helpt ze bewust te worden van wat ze doen. Dat geeft je als pedagogisch medewerker niet alleen gemak en zekerheid, maar zo ervaar je ook meer waardering voor je vak.”
Michelle geeft op veel kinderdagverblijven de training van Uk & Puk: “Ik ben heel erg enthousiast over Uk & Puk. Het was het eerste programma dat zich op alle drie de doelgroepen richt: baby’s, dreumesen en peuters. Dat vind ik echt heel mooi. In een horizontale groep weten leidsters daardoor waar ze mee bezig zijn en waar hun collega’s op kunnen voortborduren, in een verticale groep zien ze hoe ze opdrachten uit kunnen voeren voor verschillende leeftijden. De doorgaande lijn in de ontwikkeling van de kinderen van 0 tot 4 jaar wordt hierdoor zichtbaar.
Michelle vindt het sterk dat Uk & Puk veelvuldig gebruik maakt van de kansrijke momenten: “Bijvoorbeeld activiteiten die je tijdens het fruit eten of verschonen kunt doen. Dat vind ik een meerwaarde van Uk & Puk.”
Michelle merkt op dat de creativiteit van de medewerkers nog meer gestimuleerd mag worden: “Meer betekenisvolle ideeën bij een thema (bijvoorbeeld inrichten van hoekjes, boeken, liedjes, spelletjes), maar ook meer suggesties. Een voorbeeld: de lijstjes van benodigdheden voor een activiteit zijn compleet, maar bieden weinig alternatieven.
Hierdoor worden pedagogisch medewerkers niet echt gestimuleerd om meer out-of-the-box te gaan denken. Ik hoor weleens: “Oh, ik had dat item niet dus kon ik de activiteit niet uitvoeren.”
Al met al krijgt Uk & Puk van Michelle de Nooijer een dikke plus: “Uk & Puk is heel praktisch, heeft een goede structuur en mooie lay-out: zó duidelijk!”
De pop Puk, hét symbool van Uk & Puk, valt in de smaak: “Pedagogisch medewerkers vinden Puk leuk, met name omdat de kinderen zo enthousiast op hem reageren. Puk hoort er meteen hélemaal bij.
Bij het eten, drinken, bij het naar bed gaan, bij het aan tafel zitten…kinderen nemen Puk mee op sleeptouw.” Michelle lepelt een leuke anekdote op over de populariteit van Puk, tijdens een winterse voorleesactiviteit: “Puk zat op een stoel bij een kacheltje met een dikke wintertrui. Het verhaal ging over Kikker, die het zo koud had en in zijn warme bedje werd gestopt. Toen zei één van de kinderen: “En Puk dan? Puk heeft ‘t ook koud. Hij moet ook in bed!”. Puk blijkt niet alleen maar leuk, maar ook erg nuttig: “Je kunt Puk goed inzetten voor bijvoorbeeld het vergroten van de taalvaardigheid, als troost of om de betrokkenheid van de kinderen te vergroten. Leidsters praten via Puk en kinderen zeggen iets terug tegen Puk. Hij staat centraal.”
Michelle vindt ouderbetrokkenheid voor het kind essentieel: “Thuis en op het kinderdagverblijf hoeven niet hetzelfde te zijn, maar het is wel belangrijk dat ouders worden betrokken zodat ze op de hoogte zijn van wat er gebeurt, maar ook van wat er van hen verwacht wordt.”
Volgens Michelle zijn er genoeg suggesties vanuit Uk & Puk (o.a. de thuismap), maar is het nu nog zoeken naar vorm. “Het idee leeft dat ouders alleen willen halen en brengen. Soms is dat zo, maar vaak ook niet. Ouders zijn geen professionals en hebben in sommige gevallen behoefte aan begeleiding. Pedagogisch medewerkers zouden ouders meer als partners in de opvoeding moeten zien. Hoe ziet dat partnerschap eruit? En wat kun je doen om dat partnerschap te verbeteren?
Het is belangrijk dat pedagogisch medewerkers altijd het voortouw nemen in het contact, ook al verloopt dat soms moeizaam.”
Michelle is bekend met de pakketten Startblokken, Kaleidoscoop, Piramide en Uk & Puk. Welk onderscheid maakt Uk & Puk? “Leidsters vinden het fijn om houvast te hebben, een leidraad is erg handig. Uk & Puk heeft dat het heel duidelijk. Uk & Puk heeft een geselecteerd aanbod van activiteiten binnen thema’s die aansluiten bij de belevingswereld van jonge kinderen. En als je die activiteiten doet, weet je zeker dat je de belangrijkste ontwikkelingsgebieden bedient. Dat is een zekerheid. Ook de planning van de activiteiten is helder met zo’n kant-en-klaar programma. Uk & Puk is toegankelijk, duidelijk omschreven en helpt je de ontwikkelingsdoelen van de kinderen te realiseren. Bovendien biedt het programma genoeg ruimte voor de eigen inbreng van pedagogisch medewerkers.”
Voor de implementatie van Uk & Puk trekt Michelle zo’n anderhalf tot twee jaar uit. Hoe verder na de implementatie? “Daarna begint het pas. Na een training zit je op de goede weg, maar moet je het levend houden. Wat gaat goed? Wat zijn nog aandachtspunten? Bijvoorbeeld ouderbetrokkenheid: hoe halen we daar meer uit? Of observeren en registreren: hoe volgen we de kinderen optimaal? De nadruk hierbij ligt altijd op de vertaling naar de praktijk, want daar gaat het tenslotte om. De borging van het programma is dus minstens zo belangrijk.”
