Zo werkt Estafette in de praktijk

Basisschool de Vuurvlinder in Geertruidenberg ontstond in 2015 na een fusie tussen basisschool de Peuzelaer en basisschool het Schrijverke. De school heeft ongeveer 250 leerlingen. Het team steekt veel energie in het aanleren van vaardigheden die leerlingen in de toekomst nodig hebben. Zo is er aandacht voor Engels, techniek en ict. Behalve voor deze ‘nieuwe’ vaardigheden is er gelukkig ook nog steeds ruimte voor technische leesvaardigheid. Intern begeleider Liesbeth Berkelmans en leerkracht Katelijne Claes vertellen over het leesonderwijs op de Vuurvlinder. Katelijne geeft les aan groep 4 en een combinatiegroep 4-5.

De Vuurvlinder werkt al heel wat jaren met Veilig leren lezen en Estafette, de methoden voor aanvankelijk taal-lezen en voortgezet technisch lezen van Zwijsen.

“Wij vinden het belangrijk dat onze leerlingen veel leeskilometers maken”, zegt Liesbeth Berkelmans. “Dat is een flinke uitdaging in deze tijd, want we merken dat kinderen niet altijd intrinsiek gemotiveerd zijn om te lezen. Daarom doen we er alles aan om het leesonderwijs zo aantrekkelijk mogelijk te maken.”  

Intensief programma

De Vuurvlinder heeft positieve ervaringen met Estafette en maakt gebruik van de methode in groep 4 tot en met 8. Vooral in groep 4 is er veel aandacht voor voorgezet technisch lezen. Volgens Katelijne kunnen de gemiddelde leerlingen en leerlingen die moeite hebben met lezen prima uit de voeten met de aangeboden lesstof van Estafette. “De goede lezers van Aanpak 3 werken met de Estafetteloper – een werkboekje met opdrachten die net wat uitdagender zijn – en als ze daarmee klaar zijn bedenk ik zelf soms ‘doordenkopdrachten’. Zo stel ik mijn leerlingen vragen als ‘Stel dat de hoofdpersoon op reis zou gaan, waar zou hij dan naartoe gaan?’ Op deze manier prikkel ik mijn leerlingen om verder te denken en hun fantasie te gebruiken.”

Taxonomie van Bloom

Dergelijke doordenkopdrachten passen bij de ambitie van de school om rijke leeractiviteiten aan te bieden. De ‘taxonomie van Bloom’ is hierbij het uitgangspunt. De taxonomie onderscheidt het ‘hogere orde denken’ (creëren, evalueren en/of analyseren) en het ‘lagere orde denken’ (onthouden, begrijpen en/of toepassen). “De onderste drie lagen komen altijd aan bod in de lesmethoden, maar wij willen graag ook aandacht besteden aan de bovenste lagen omdat die een beroep doen op andere denkvaardigheden”, legt Liesbeth uit. “We bedenken vaak zelf extra vragen of opdrachten als aanvulling op de aangeboden lesstof. Hiermee stimuleren we leerlingen om kritisch na te denken, samen te discussiëren of om zelfstandig op zoek te gaan naar informatie.”

Lezen leuk maken

De leerkrachten van De Vuurvlinder maken met veel plezier gebruik van de Leerkrachtassistent van Estafette. “Het zorgt ervoor dat het tempo erin blijft, je neemt je groep op een leuke manier mee door de lesstof”, vertelt Katelijne. Ze doet haar uiterste best om de leeslessen zo aantrekkelijk mogelijk te maken en haar leerlingen er echt bij te betrekken. “Zo vraag ik regelmatig een leerling om letterlijk op mijn stoel te gaan zitten. Deze leerling laat twee of drie klasgenootjes op de virtuele leesstoel van de Leerkrachtassistent plaatsnemen en geeft hen leesbeurten. De leerling die op mijn stoel zit moet mijn rol aannemen en dus reageren op foutjes.” Ook bij het woorden flitsen met behulp van de Leerkrachtassistent geeft ze haar leerlingen de hoofdrol. “Ik begin met voor-koor-door en zet dan een van mijn leerlingen voor de klas. De leerlingen hebben dan de woorden allemaal al een keer gezien en dan kan het tempo al snel omhoog.”

Maatjes

Katelijne geeft twee dagen in de week les aan een combinatiegroep 4-5. “Ik geef de groepen dan los van elkaar les. Dus als groep 4 met Estafette bezig is, doet groep 5 iets anders.” Het bevalt haar prima om zo te werken. Soms koppelt ze de kinderen van groep 4 en 5 aan elkaar als leesmaatjes. “Lezen doe je in principe alleen, maar door ze af en toe samen te zetten bevorder ik de interactie tussen de kinderen”, zegt Katelijne. “De serie Toneellezen van Zwijsen is daar heel geschikt voor. Het zijn verhalen voor twee lezers waarbij ieder kind zijn eigen rol heeft. Heel handig voor het samenlezen dus!”

Leeskwartiertje

Ook buiten de technisch lezen-lessen is er gelegenheid om te oefenen met lezen. De Vuurvlinder heeft het initiatief ‘leeskwartier’ omarmd. Liesbeth: “In de lagere groepen starten we elke dag met een kwartiertje lezen. In de hogere groepen houden we het leeskwartiertje erin, maar dan op andere momenten.” Katelijne houdt zelf ook van lezen en vindt dat elke leerkracht het goede voorbeeld moet geven. “Ik pak meestal ook mijn boek erbij! Het is ook wel een prettige manier om mijn dag te beginnen, zeker op maandag”, lacht ze.

Ouderbetrokkenheid

Het thuisfront verliest de Vuurvlinder niet uit het oog. “We hebben een bibliotheek op school en stimuleren leerlingen om daar naartoe te gaan. De lezers van Aanpak 1 nemen de boekjes Vloeiend & vlot mee naar huis. Hiermee verbeteren kinderen zelfstandig en gericht hun technische leesvaardigheid. En we promoten uiteraard het zomerlezen! Fanatieke lezers hoef je amper aan te sporen, maar het blijft een uitdaging om kinderen die niet echt willen aan het lezen te krijgen. Het maakt niet uit wat ze lezen, áls ze maar lezen. Al lezen ze het Langstraatje (het nieuwsblad van Geertruidenberg, red.), een strip of een scheurkalender, dat is allemaal goed”, besluit Katelijne.

Lees meer over de technisch leesmethode Estafette