‘De nieuwsgierigheid die iedere les oproept, prikkelt enorm’
Vol overtuiging kiezen voor Code D: dat deed OBS Harlekijn uit Venlo. Sven van der Leeden en Jolanda Cobben, leerkracht en cultuurbegeleider, vertellen over hun school én over hun keuze voor juist deze methode voor wereldoriëntatie.
Hoe zouden jullie OBS Harlekijn karakteriseren?

‘Door ons openbare karakter is OBS Harlekijn een goede afspiegeling van de maatschappij. We hebben een zeer gemêleerde leerlingpopulatie, met bijvoorbeeld ook leerlingen uit Oekraïne en leerlingen die thuis weinig kansen hebben. Ons credo is dat iedereen welkom is zolang wij de zorg kunnen bieden die nodig is. Veel scholen beweren dit, maar wij doen het echt. We proberen altijd in oplossingen te denken. Zo hebben we extra taalklassen in de ochtend voor kinderen die de Nederlandse taal nog niet machtig zijn, maar in de middag sluiten zij weer aan bij de stamgroep, omdat wij de sociale interactie heel belangrijk vinden.’
Waarom hebben jullie voor Code D gekozen?
‘De resultaten op de eind- toets wereldoriëntatie vielen tegen en daarom gingen wij op zoek naar een nieuwe methode. We hebben eerst een scan gedaan binnen het team: wat voor soort wereldoriëntatiemethode willen wij? Vervolgens hebben we ons uitvoerig georiënteerd: we hebben wel tien verschillende methodes bekeken. Uiteindelijke paste Code D het beste bij onze visie.
Ook de leerlingen waren nauw betrokken bij dit proces en hebben de materialen getest. Zij waren meteen enthousiast over Code D, omdat het een andere manier van lesgeven is. De kleurrijke werkboekjes en de nieuwsgierigheid die iedere les oproept, prikkelt enorm. Dat vinden wij als leerkrachten ook erg belangrijk. Wij geven de zaakvakken altijd in de middag en dan wil je een andere manier van lesgeven dan ’s ochtends. Je wilt geen standaardles, zeg maar.
Waarom past Code D bij jullie school?
Wat we ook goed vinden, is dat kennisopbouw de basis is, maar dan wel in het jasje van een jeugdtijdschrift. Mooi dat dat hand in hand kan gaan. Verder is de vorming van leerling tot wereldburger iets waar wij veel waarde aan hechten. Zeker op onze school waar veel culturen samenkomen. Dat burgerschap is inbegrepen, woog dan ook zwaar.
Een van onze meest kritische collega’s vatte Code D als volgt samen: ‘De lessen zitten goed in elkaar, Code D is lekker pittig, maar het is goed voor de leerlingen om de lat hoog te leggen. In Code D zit bovendien een rijke woordenschat, rijke teksten en veel herhaling.’
De opdrachten van Code D zijn kijk- en denkopdrachten. Wat vinden jullie van deze opdrachten?

‘Het is fijn dat de vraagstelling heel afwisselend is. Sommige opdrachten bevragen kennis, voor andere opdrachten zijn juist vaardigheden nodig, zoals het beschrijven van een gevoel of argumenteren. Bij de start van een nieuw thema bladeren de leerlingen het werkboekje door en dan krijgen ze al zin. Omdat Code D geen tekstje-met-vragenmethode is, zoals veel andere wereldoriëntatiemethodes, doen de leerlingen heel actief mee. Sowieso staan de leerlingen van De Harlekijn erom bekend dat ze niet op hun mondje zijn gevallen …! Het samenwerken in de klas gaat goed. In het thema ‘Wat is familie?’ bijvoorbeeld, moeten de leerlingen een huis ontwerpen voor senioren. Prachtig om te zien welke ideeën ze dan samen bedenken.’
‘Het is fijn dat de vraagstelling heel erg afwisselend is.’
Jullie vertelden dat burgerschap zwaar heeft meegewogen in de beslissing om met Code D aan de slag te gaan. Hoe bevallen de burgerschapslessen van Code D?
‘Het was even wennen, want burgerschapsvorming is een andere manier van lesgeven en het valt niet te toetsen, maar dat is ook het mooie. De reguliere lessen, die voorafgaan aan de burgerschapsles, bereiden de leerlingen inhoudelijk voor. Bij het thema ‘Actieve aarde’ gaat de burgerschapsles bijvoorbeeld over de vraag ‘Moet je mensen helpen bij een ramp?’ De leerlingen praten over soorten hulp en over wanneer je ervoor kiest om iets te doen of juist niet.
‘Dat burgerschap is inbegrepen, woog zwaar’
Er kwam in deze les een bijzonder gesprek op gang dat uiteindelijk leidde naar het huidige conflict tussen Israël en Palestina. Een leerling zei: ‘Ik ben pro-Palestina, dus als ik geld geef, dan gaat mijn geld ook naar Israël, dat wil ik niet.’ Je hoort natuurlijk ook de mening van de ouders doorklinken, maar toch was het klassikale gesprek dat hieruit voortkwam heel waardevol.’
Het leesonderwijs is momenteel volop in het nieuws. Hoe koppelen jullie lezen aan Code D?
‘In de Doris staan boekentips bij ieder thema. We hebben al die boeken aangeschaft, omdat lezen een speerpunt is op onze school. De boeken presenteren we tijdens het thema op een aantrekkelijk manier op de thematafel. De extra teksten voor tekstbegrip die je per thema in de leerkrachtsoftware kunt downloaden hebben we nu nog niet gebruikt, maar dat gaan we in de toekomst waarschijnlijk wel proberen. We vinden dat Code D zich er uitstekend voor leent om de verdieping te zoeken op leesgebied, zonder dat je er als leerkracht heel veel extra tijd aan kwijt bent. Niet alleen de boekentips zijn handig, maar we zijn ook erg blij met het leesfragment in elk werkboekje en natuurlijk het gedicht van Erik van Os bij ieder thema.’
‘Code D leent zich er uitstekend voor om verdieping te zoeken op leesgebied’
Gebruiken jullie ook de andere tips uit de Doris?

‘Ja, wij koppelen een excursie aan elk thema. Heel fijn dat de Doris daar ideeën voor biedt. We zijn bijvoorbeeld al naar het Rijksmuseum van Oudheden geweest, naar openluchtmuseum De Locht, naar het Discovery Museum in Kerkrade en naar Naturalis. De visie van onze school is dat we de wereld van buiten naar binnen halen en andersom. En het heeft ook te maken met kansengelijkheid: kinderen die in armoede leven, komen nooit in een museum en gaan ook nooit naar een theatervoorstelling als de school het niet faciliteert.’
Tot slot: hebben jullie nog een gouden tip voor andere leerkrachten die met Code D werken?
‘Zeker. De kracht van Code D vinden we dat de methode de nieuwsgierigheid van kinderen prikkelt en dan is het goed als je als leerkracht voorbeeldgedrag laat zien en dus ook nieuwsgierig bent. Zeg dus ook zelf dingen als: ‘Nou, ik ben benieuwd hoe dit zit’ en leg kinderen geen woorden in de mond, maar laat ze eerst zelf op onderzoek uitgaan. Een andere tip: lees als themavoorbereiding de Doris. Dat voelt niet eens als voorbereiding, want het is een leuk tijdschrift om te lezen en het maakt je als leerkracht ook nieuwsgierig naar meer.’
Ontdek zelf hoe Code D leerlingen nieuwsgierig maakt!
Ervaar zelf hoe motiverend Code D is voor leerlingen van groep 4 t/m 8. Bezoek de Code D-website om te ontdekken hoe Code D, met sprankelende magazines, de nieuwsgierigheid van jouw leerlingen prikkelt en hen helpt de wereld te ontdekken. Of bekijk direct alle opties om Code D uit te proberen op school.
Wil je liever persoonlijk advies? Neem dan contact op met Sven van der Leeden van OBS Harlekijn in Venlo (bel 077-3829037 of mail s.vanderleeden@harlekijn-venlo.nl). Als referentieschool deelt hij graag zijn ervaringen met Code D. Onze methode-experts staan ook voor je klaar. Stel je vragen of boek direct een afspraak in hun agenda. Bellen kan via 013 583 88 88.