Hoe actief leren zorgt voor kennis die blijft

Kennis vormt de basis van begrip. Zonder kennis valt er niets te vergelijken, te analyseren of te verklaren. Wereldoriëntatie is daarom een belangrijk vak. De kennis van de wereld die je daarbij krijgt, geeft leerlingen een context om nieuwe informatie te begrijpen, verbanden te leggen en hoofd- en bijzaken van elkaar te onderscheiden.

Hoe zorg je ervoor dat dit proces van kennisopbouw zo efficiënt mogelijk verloopt? Actief leren speelt hierbij een belangrijke rol.

Actief leren: wat is dat en hoe doe je het?

Bij actief leren zorg je ervoor dat leerlingen actief worden uitgedaagd tot diepe verwerking: zelf nadenken, verbanden leggen en verklaringen zoeken. Onderzoek naar leren en geheugen laat zien dat informatie die via actief leren wordt aangeboden, goed wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen. Op die manier vormt het een stevig fundament om op verder te bouwen.

Actief leren zorgt voor intrinsieke motivatie

Wat minstens zo belangrijk is bij het actieve leren, is dat leerlingen intrinsiek gemotiveerd raken omdat ze zelf iets ontdekken en begrijpen. Die ervaring (‘Ik heb het zelf gevonden!’) zorgt voor eigenaarschap en plezier.

Bij Code D staat het actief leren centraal

Traditionele methodes bieden kennis vaak in hapklare brokken aan: de leerlingen lezen een tekst en beantwoorden daar vragen bij. De antwoorden op die vragen staan letterlijk in de tekst. Dat lijkt efficiënt, maar het werkelijke leren blijft oppervlakkig. In Code D staan kijk- en denkopdrachten centraal. Opdrachten waarbij de leerlingen actief vaardigheden moeten gebruiken: vergelijken, logisch redeneren, oorzaak-gevolgrelaties ontdekken en nog veel meer. Dit sluit naadloos aan op wat we weten uit de cognitieve psychologie: actief leren zorgt voor meer betrokkenheid en duurzame kennisopbouw. Met Code D staan de leerlingen áán, en dat is het beste uitgangspunt voor leren.

Actief leren met Code D: een voorbeeld

Demi en Roy zijn druk in overleg. ‘Een hert schieten en het dan klaarmaken om te eten? Dat lijkt me zó vies, en ook echt moeilijk,’ verzucht Demi. ‘Maar hoe schiet je eigenlijk een hert?’ vraagt Roy. ‘Je hebt daar toch een speer voor nodig? Dan moet je die dus ook eerst zelf maken. Dat lijkt me ook best lastig. Maar niet zo vies gelukkig.’

Deze opdracht over jagers en verzamelaars zet aan tot een levendige discussie vol nieuwsgierigheid, afwegingen en verwondering. Geen klakkeloos invullen van antwoorden, maar actief en kritisch nadenken, argumenteren en je verplaatsen in een andere tijd. Precies dat is de kracht van Code D: leerlingen raken betrokken, denken actief en bouwen zo kennis op die beklijft.

Doordachte leerlijn kennis en vaardigheden

Natuurlijk worden de leerlingen niet zomaar in het diepe gegooid. De nieuwe kennis sluit aan bij wat ze eerder hebben geleerd. Ook de benodigde vaardigheden voor deze actieve manier van leren worden stapsgewijs aangeleerd. Actief leren dus, op basis van een doordachte leerlijn kennis en vaardigheden.

Leren voor nu en straks

Wie actief leert, ontwikkelt niet alleen kennis, maar ook het vermogen om die kennis en denkvaardigheden toe te passen in nieuwe situaties. Daarmee bereidt Code D leerlingen niet alleen voor op de volgende les, maar op de wereld die voor hen ligt: in het voortgezet onderwijs en ver daarbuiten.

Code D: rijk aan kennis en inspirerend

Code D laat zien dat verwondering, motivatie en inhoudelijke diepgang prima samengaan. Een kennisrijke methode hoeft absoluut niet saai te zijn. Integendeel: hoe gemotiveerder de leerlingen zijn, hoe meer ze leren en hoe nieuwsgieriger ze worden. Zo groeit niet alleen hun kennis, maar ook hun honger naar nog meer ontdekken en begrijpen. Ervaar het zelf. Download hieronder voorbeeld van Trijntje uit de les Slimme jagers.