‘De kracht van een leerspel zit ‘m in de eenvoud’

Spelend leren; je hoort het overal. Het principe is niet nieuw, maar er komt steeds meer aandacht voor. En uit onderzoek blijkt: spelenderwijs leren wérkt. Daarnaast is een spelletje spelen een fijne en leuke manier van ánders leren. En dat komt goed uit, want in deze Coronatijd zitten we veel meer thuis. Zwijsen merkt daardoor ook een toegenomen vraag naar educatieve spellen, zowel voor in de klas als voor thuis.

Met de spellen oefenen kinderen spelenderwijs met wat ze op school (gaan) leren. Maar hoe komt zo’n spel tot stand? We vroegen het Annette Sluiter, fondsredacteur leerspellen bij Zwijsen.

Hoe ontstaat het idee voor een nieuw spel?

‘Iedereen in ons team is dagelijks bezig met wat er leeft in de markt. We kijken wat er online verkrijgbaar is, in de winkels ligt én wat er nog mist. We doen onderzoek bij ouders en kinderen, en vragen leerkrachten waar behoefte aan is. Daarnaast hebben we regelmatig contact met onze methodemakers om ideeën en inspiratie op te doen. Ook kijken we naar ons huidige assortiment, en of we voor elk vakgebied en elke leeftijdscategorie iets hebben. We maken spellen voor taal & lezen, schrijven, rekenen en sociaal emotioneel en zorgen daarin voor een doorgaande leerlijn voor kinderen van 3 tot 11 jaar.’

Heb je een voorbeeld?

‘We hebben bijvoorbeeld de serie Veilig leren lezen spellen ontwikkeld voor kinderen die leren lezen in groep 3. Deze spellen sluiten 100% aan bij Veilig leren lezen, de methode waarmee driekwart van de kinderen leert lezen. Om de link met de methode nóg duidelijker te maken, hebben we de serie dezelfde naam als de methode gegeven. Spelenderwijs oefenen kinderen met woorden, maken ze zinnen en werken ze aan hun woordenschat. Het is leuk om te merken dat kinderen het merk Veilig leren lezen herkennen van school.’

Hoe zorg je ervoor dat de leerspellen aansluiten bij wat kinderen op school leren?

‘We stemmen de inhoud van onze leerspellen af met de uitgever en de inhoudsdeskundigen van de diverse lesmethoden. Na een gezamenlijke brainstorm werken wij het spelconcept verder uit. Daarna kijken we of het spel voldoende aansluit bij de methode. Dat gaat best ver: als wij bijvoorbeeld een spel maken bij Veilig leren lezen voor kinderen in de eerste helft van groep 3, dan komt daarin alléén de lesstof voor die de methode aanbiedt in kern 1 t/m 6. De methodemakers kijken niet alleen mee in de eerste fases, maar blijven betrokken tijdens het hele ontwikkelproces. En ook de uitstraling wordt getoetst, hier is onder andere de afdeling marketing bij betrokken.’

Welke spellen zijn er allemaal?

We hebben een groot assortiment Loco leerspellen. Loco is erg populair. Niet zo gek natuurlijk, omdat de spellen al generaties lang gespeeld worden! De Loco spellen zijn er voor alle leeftijden en in alle merken. De meeste van onze merken hebben een directe link met de methoden in het basisonderwijs. Dat begint al bij de voorschoolse educatie. Zo sluiten de spellen van Uk & Puk aan bij het gelijknamige VVE-programma voor kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Onze Rompompom spellen, met Pompom in de hoofdrol, passen bij het kleuterprogramma Schatkist. Ook maken we spellen voor de Belgische markt met Jules in de hoofdrol, bekend van de totaalmethode Dag Jules! voor de 1ste kleuterklas. En de Veilig leren lezen spellen sluiten uiteraard 100% aan bij Veilig leren lezen, de meest gebruikte methode voor aanvankelijk lezen en taal in Nederland. We maken ook spellen waarin populaire karakters centraal staan, zoals nijntje, Woezel & Pip, Dolfje Weerwolfje en De Gorgels. Bij de ontwikkeling van deze producten kijken niet alleen de inhoudsdeskundigen van Zwijsen mee, maar ook de merknaamhouders. Zo is Paul van Loon betrokken bij de totstandkoming van de Dolfje-spellen en Jochem Myjer bij die van De Gorgels. Dat kan niet anders, want de spellen moeten passen bij de leefwereld van de karakters.’

Vertel eens iets meer over het ontwikkelproces

‘Als we het eens zijn over het idee, gaat de projectleider aan de slag. Alle specificaties worden op een rij gezet. Bijvoorbeeld het formaat van het doosje, het aantal kaartjes, of de uitvoering glanzend of mat moet zijn, of er spelregels bijzitten, wat de oplage is, etc. Op basis van deze specificaties vraagt onze productiebegeleider offertes op bij diverse leveranciers. Daarna maken de uitgever en projectleider de calculatie. Hier zitten niet alleen de productiekosten in, maar ook de kosten voor illustraties, vormgeving, distributie en promotie. Als de calculatie niet uitkomt, moeten we andere keuzes maken. Dan kijken we bijvoorbeeld naar minder dik papier of dat we iets kunnen hergebruiken. Maar de kwaliteit moet gewaarborgd blijven. Zwijsen is immers een A-merk.’

Wat maakt dat een spel een succes wordt?

‘Een sterk spel voldoet aan de regel dat je in twee zinnen kunt uitleggen hoe het werkt. Dit geldt niet alleen bij de spellen voor de jongste doelgroep, maar ook voor de spellen van Dolfje Weerwolfje en De Gorgels. Als het te ingewikkeld is, zijn kinderen zo afgehaakt. Zo zitten kwartet- en memoryspellen altijd in ons assortiment, ze zijn herkenbaar voor kinderen. Er zijn veel van dit soort spellen, maar met die van Zwijsen leer je ook nog eens wat! Ook is het fijn als kinderen een spel zelf kunnen spelen, zonder hulp van een ouder. Loco is daar een prachtig voorbeeld van. Kinderen draaien de doos om, kijken of het figuur klopt en weten zo of ze de opdrachten goed hebben gemaakt. Ideaal voor zelfstandig werken in de klas en thuis.

Tenslotte kan een spel nóg zo goed in elkaar zitten, als de funfactor mist, wordt het niks. Een spel moet behalve leerzaam ook leuk zijn. Dat kan bijvoorbeeld door het gebruik van aansprekende illustraties. Of door humor toe te passen, zoals in de spellen van Dolfje Weerwolfje en De Gorgels. We willen het liefst dat kinderen hardop lachen als ze deze spellen spelen.’

Zijn er ook spellen die een kind alleen kan spelen?

‘Ja hoor! We maken leerspellen om samen te spelen, maar ook om lekker in je eentje mee aan de slag te gaan. Ik noemde Loco al. Maar neem ook onze bekende magnetische dozen of de schrijf- en rekenkoffertjes, die we voor elke leeftijdscategorie maken. Je kind kan hiermee zelfstandig thuis aan de slag met wat hij of zij op school leert. Er zitten werkbladen bij, maar is ook ruimte voor de eigen fantasie. Er zitten altijd opdrachten in waarbij de eigen creativiteit wordt aangesproken. We willen niet alles voorkauwen.’