Inhoud en didactiek Code D

Krachtige didactiek

Kennis en vaardigheden, daar staat Code D voor. Kennis is de basis van alles. En kennis zorgt ervoor dat je nog meer wilt weten, dat je gaat doorvragen en doordenken. Met de bronnen en opdrachten van Code D bouwen de leerlingen aan een stevig kennisfundament. En omdat ze bij iedere opdracht verschillende vaardigheden moeten aanspreken – ook de 21e eeuwse vaardigheden –, vergroten ze niet alleen hun kennis maar ook hun vaardigheden. Stap voor stap.

Kennis én vaardigheden vergroten

Kennis is de basis van alles. En kennis zorgt ervoor dat je nog meer wilt weten, dat je gaat doorvragen en doordenken. Met de bronnen en opdrachten van Code D bouwen de leerlingen aan een stevig kennisfundament.

Maar kennis aanbieden alleen is niet genoeg. Kinderen leren pas écht als ze zelf ontdekken hoe iets in elkaar zit, als ze zelf verbanden zien of zelf oplossingen bedenken. En precies daarin schuilt de grote kracht van Code D. Alle leerstof wordt behandeld in speciaal ontworpen kijk- en denkopdrachten waarbij de kinderen kennis en vaardigheden, zoals logisch redeneren, kaartlezen, oorzaak-gevolgrelaties ontdekken en nog veel meer  – ook de 21^e eeuwse vaardigheden -gebruiken en ontwikkelen. Zo vergroten ze hun kennis én hun vaardigheden.

Leren uit een jeugdtijdschrift

Het werkboek in de vorm van een jeugdtijdschrift staat garant voor motivatie en leerplezier. Doordat de bronnen en opdrachten in het werkboek afwisselend en leuk zijn, gáán de leerlingen ervoor.

Het tijdschrift spreekt de kinderen erg aan. Het nodigt uit om er in te werken en om online antwoorden en extra achtergrondinformatie op te zoeken. Zodra ze het uit hebben, kijken ze alweer uit naar het volgende nummer.

Yin Nie Lam, Paulusschool, Giesbeek

Burgerschap is volledig geïntegreerd in Code D

Met Code D werk je gericht aan burgerschapsvorming en voldoe je aan de burgerschapsdoelen. Burgerschapsvorming is het vormen van leerlingen die actief meedoen aan de samenleving en een positieve bijdrage leveren aan de samenleving. Dat zie je expliciet terug in de kerndoelen 34 t/m 39 en daarnaast zijn ook de kerndoelen 47 en 53 burgerschapsgerelateerd. Het gaat daarbij zowel om sociale als maatschappelijke competenties.

Veel thema’s binnen Code D gaan over burgerschap, zoals: Nederland in de 17e eeuw, wel/niet geloven, Democratisch Nederland, Internationale Samenwerking, enz. Daarnaast is er bij ieder thema nog een expliciete burgerschapsles. In deze les leggen de leerlingen een link vanuit de lesstof naar de huidige samenleving en hun eigen wereld. Ze discussiëren of filosoferen samen over het onderwerp: hoe kun je de opgedane kennis uit de eerdere lessen gebruiken om met elkaar na te denken over een betekenisvolle oplossing? Door naar elkaar te luisteren leren ze veel. Ook – of juist – als de meningen verschillen.

Wil jij meer weten over hoe je met Code D gericht aan burgerschapsvorming werkt? Vraag dan de Whitepaper ‘Wereldoriëntatie en burgerschapsvorming’ aan.

Leren van elkaar

Wereldoriëntatie leent zich heel goed voor samenwerken en leren van elkaar.

In Code D werken de leerlingen veel samen. Interactie verscherpt hun beeld en brengt ze op nieuwe ideeën. Door samen over de opdrachten en bronnen te praten, krijgen ze bovendien meer grip op wat ze gelezen en gezien hebben. Fijne bijkomstigheid: doordat kinderen veel met elkaar en met de leerkracht in gesprek zijn, maken ze veel spreekkilometers. Ze gaan ongemerkt vaktaal gebruiken, breiden hun woordenschat uit en het is goed voor de spreekvaardigheid.

Door Code D merk ik dat de kinderen erg betrokken zijn bij de lessen en dat het de nieuwsgierigheid van de kinderen prikkelt, met de meest interessante gesprekken tot gevolg.

Ivar Mannak, Leerkracht groep 7/8 – IKC Wereldwijzer in Hoorn

Rijke teksten in je wereldoriëntatie les en extra teksten met close reading leesvragen

De rijke teksten van Code D dragen bij aan de woordenschat-, lees- en schrijfontwikkeling van de leerlingen. Voor scholen die begrijpend lezen willen koppelen aan wereldoriëntatie is er bij ieder thema een printblad met een extra leestekst die bij het thema past met leesvragen volgens de principes van close reading.

Door de vele boekentips in Code D maak je van wereldoriëntatie een leesfeest. In het werkboek van de leerlingen staat altijd een boekfragment uit een leesboek dat past bij het thema, en in de Doris voor de leerkracht staan nog meer thematische boekentips voor boeken die je in de klas kunt halen. De getipte boeken passen bij het thema en zijn zowel verhalend als informatief.

Inhoudelijke samenhang geschiedenis, aardrijkskunde, natuur & techniek

Samenhang maakt kennis betekenisvol. Daarom vertrekt elk thema vanuit centrale vragen waarin de vakgebieden die van nature al bij elkaar passen worden gecombineerd: geschiedenis met sociale geografie (mens en maatschappij) en fysische geografie met natuur & techniek (mens en natuur). Zo wordt veel duidelijker hoe alles met elkaar samenhangt, krijgt het geleerde meer betekenis en onthouden leerlingen alles beter.

Mens en maatschappij

• geschiedenis
• aardrijkskunde (sociale geografie)

Mens en natuur

• natuur & techniek
• aardrijkskunde (fysische geografie)

Door de lesstof in logische samenhang aan te bieden blijft de lesstof beter hangen en gaan leerlingen zelf verbanden zien. 

Historisch tijdsbesef: de geschiedenis chronologisch bekeken

Code D biedt geschiedenis in chronologische volgorde aan. Op die manier krijgen leerlingen historisch tijdsbesef. Doordat ze weten hoe de overgang van het ene naar het andere tijdvak verliep, én waardoor dat kwam, begrijpen ze ook hoe iets door de eeuwen heen ontstaan of juist verdwenen is.

Thematische Topografie

De toponiemen worden in Code D thematisch aangeboden. Bij het thema Romeinen leren de leerlingen bijvoorbeeld waar Rome ligt. Op die manier krijgt topografie meer betekenis en beklijft het beter. In elk thema herhalen leerlingen toponiemen uit voorgaande thema’s.

Onderzoekend en ontwerpend leren (OOL)

Elk thema heeft een facultatieve OOL les, onderzoekend en ontwerpend leren. Deze OOL les borduurt altijd voort op de kennis die kinderen in de eerdere lessen van het thema aangeboden hebben gekregen. Code D biedt eerst kennis en vaardigheden aan (in de kijk- en denkopdrachten in iedere les) en laat kinderen dan zelf op onderzoek gaan. De OOL les heeft altijd een vaste opbouw: verkennen, onderzoeken, concluderen en presenteren.

---

Thema’s & opbouw

Code D biedt rust en ruimte in het jaarprogramma, voor leerkrachten en leerlingen. Zo kun je al je tijd en aandacht geven aan de inhoud en samen met de leerlingen op ontdekkingsreis gaan.

Code D bevat 10 thema’s per jaar

Met Code D  heb je 10 thema’s per jaargroep:

• 5 thema’s mens en maatschappij
• 5 thema’s mens en natuur

Opbouw per thema

Elk thema bestaat uit 8 lessen van 60 minuten. De opfrisles en de OOL les zijn optioneel. Een jaarprogramma met Code D bestaat uit minimaal 60 en maximaal 80 lessen, inclusief de toetslessen.

Opbouw per les

Elke les 1 t/m 5 heeft dezelfde opbouw:

• introductie | 10 min
• kern | 40 min
• afsluiting | 10 min

De startles duurt 30 minuten. De toetsles duurt 45 minuten.

Lesopbouw en lesdoelen in één overzicht

De handleiding helpt je om de les goed te organiseren. Het lesverloop is er bondig beschreven. Bij elke kijk- en denkopdracht zie je in één oogopslag het onderliggende doel en de vaardigheid en vind je tips om de leerlingen te begeleiden.

---

Combinatiegroepen

In combinatiegroepen kan dezelfde les van Code D aan twee groepen gelijktijdig gegeven worden.

In een combinatiegroep 5-6 geef je als leerkracht aan groep 5 en 6 dezelfde les. Het ene jaar start je met het materiaal van groep 5 en het volgende leerjaar met het materiaal van groep 6. Dit geldt ook voor de groepen 7-8.

Start je in groep 5 met de inhoud van groep 6 dan is het belangrijk voor het historisch tijdsbesef van de leerlingen de voorgaande tijdvakken kort te doorlopen. Hiervoor vind je in het dashbord vier extra lessen waarmee je met de leerlingen in een helicopterview de voorgaande tijdvakken doorloopt.

---

Differentiatie

Alle leerlingen werken bij Code D in hetzelfde werkboekje aan dezelfde opdrachten. Maar met verschillende vormen van differentiatie is maatwerk mogelijk voor iedere leerling. Zo kun je ze extra ondersteuning en uitdaging bieden.

Focusvaardigheden

De kijk- en denkopdrachten bij iedere les doen een beroep op verschillende vaardigheden van de leerlingen. De ene leerling gaat dit makkelijker af dan de andere. Per les is er een focusvaardigheid en in de handleiding staan voor elke focusvaardigheid observatiepunten en tips waarmee je leerlingen kunt ondersteunen.

Onderzoekend en ontwerpend leren

De optionele lessen onderzoekend en ontwerpend leren (OOL) kun je naar wens uitbreiden. De stappen hiervoor staan in een overzichtelijk kader in de handleiding. Als eindproduct presenteren de leerlingen wat ze onderzocht en ontdekt hebben. Ze maken bijvoorbeeld een infographic, interviewen elkaar of stellen een moodboard samen.

Verrijking

In de handleiding en in de Doris, het inspiratiemagazine voor de leerkracht, staan tips en ideeën om de lessen te verrijken: van boekentips en een halfuurtje kunst tot infographics bij ieder thema, waarmee de kinderen die meer of een andere uitdaging nodig hebben op verschillende manieren aan de slag kunnen.

---

Toetsen

Ieder thema wordt afgesloten met een toets die je op papier afneemt. Topografie kun je digitaal of op papier toetsen.

De toets toetst kennis en vaardigheden volgens de methode van de kijk- en denkopdrachten. Topografie kun je digitaal of op papier toetsen.

---

Software

De software is een vast onderdeel van de methode. De leerkrachtsoftware biedt digitale ondersteuning bij alle lessen, inclusief handleidingen en digibordsoftware. Topografie oefenen de leerlingen digitaal met Topotour.

In het dashboard van de leerkrachtsoftware vind je alle digitale ondersteuning bij de lessen, inclusief handleidingen, podcasts en digibordsoftware. Erg handig om je lessen voor te bereiden én te geven. De lesstructuur in de digitale omgeving komt overeen met de papieren handleiding. Leerlingen frissen voorkennis op met een puzzel. Na het oplossen ervan verschijnt een foto of filmpje op het digibord om het nieuwe thema te introduceren. Ook werkboekpagina’s kunnen op het digibord worden getoond.

De topografie oefenen de leerlingen met het software programma Topotour. Dit is een oefenprogramma van de leerlingen op school wat ze ook thuis kunnen gebruiken. Met Topotour leren de leerlingen de toponiemen zelfstandig. Het programma is adaptief, zodat leerlingen hun eigen traject kunnen doorlopen.

De vorderingen van de kinderen volg je in de leerkrachtsoftware.