Het belang van het alzijdig verkennen van letters bij kleuters
Klanken koppelen aan letters
Naast klankbewustzijn is voor het aanvankelijk leren lezen ook het koppelen van klanken aan letters cruciaal; dit wordt de klank-letterkoppeling genoemd. Denk aan het leggen van een link tussen bijvoorbeeld de klank /z/ en de letter ‘z’.
Al op kleuterleeftijd kun je letters op een speelse manier introduceren door ze ‘alzijdig’ te verkennen. Kinderen horen en zien niet alleen de letter, maar ervaren die ook via andere zintuigen. Zo wordt voorbereidend lezen een rijke, zintuiglijke ervaring.
Wat betekent alzijdig verkennen van letters?
Alzijdig verkennen betekent dat kinderen de klank van een letter horen, deze uitspreken en de vorm van de letter op verschillende manieren beleven. Denk aan het tekenen van letters in zand, het uitbeelden van letters met het lichaam of het voelen van de beweging van de mond bij het uitspreken van een klank. Dat past goed bij de manier waarop kleuters leren: ze ontdekken de wereld onder andere door te spelen, bewegen en voelen.
Aan de slag met letters
In Stapel op vind je de volledige leerlijn Op weg naar Veilig leren lezen. Het is een dekkend aanbod voorbereidende leesactiviteiten waarin fonologisch en fonemisch bewustzijn én het alzijdig verkennen van letters een plek hebben. Elke stapel bevat vijftien activiteiten rondom een klank / letter, waarin kleuters in vaste routines speels oefenen. De eerste kring- en hoekactiviteiten in de stapel maken kinderen vertrouwd met alle facetten van de betreffende letter: Hoe klinkt de letter en hoe kun je dat voelen? Hoe ziet de letter eruit en hoe voelt de vorm? Als de kinderen de nieuwe klank en letter met alle zintuigen hebben verkend, verzamelen ze voorwerpen met de klank om er een lettertafel mee in te richten. Door het bekijken van een letterfilmpje ervaren de kinderen hoe die letter om ons heen te horen en te zien is.
Het belang van klank-letterkoppeling voor de (latere) leesontwikkeling
Het kunnen koppelen van klanken aan lettertekens is cruciaal voor het (latere) spellen en lezen. Met de leerlijn Op weg naar Veilig leren lezen in Stapel op oefen je dit op een speelse manier, zodat je kleuters het aanvankelijk lezen kunnen starten en hun leesontwikkeling soepel kunnen vervolgen in groep 3.
Wil je activiteiten uitproberen met de beginletter z? Er staan er een paar voor je klaar. Download de activiteit hier:
Wil je meer lezen over klankbewustzijn?
Lees dan het artikel Wat is fonemisch bewustzijn en waarom is het zo belangrijk voor kleuters?
Over de auteurs:
Magda van der Wulp is educatief ontwikkelaar en redacteur. Ze is mede-eigenaar en werkt als onderwijsbegeleider bij Spring https://www.burospring.nl. Magda heeft een groot hart voor het onderwijs en richt haar werkzaamheden met name op de ontwikkeling van de leerkracht voor de klas.
Maaike van der Ploeg is educatief ontwikkelaar en auteur. Ze begeleidt in de provincie Friesland scholen op de implementatie van Fries en meertaligheid. Maaike heeft in de loop der jaren -met veel plezier- meegewerkt aan meerdere uitgaven van Uitgeverij Zwijsen.
