De kinderen leren écht eerder vlot lezen

KBS Laurentius in Breda werkte in schooljaar 2014-2015 voor het eerst met Veilig leren lezen kim-versie. De leerkrachten Karen Stoopen en Jolanda Pigmans vinden dat de methode de leerlingen sterk motiveert in het leren lezen. Daardoor halen ze óók nog eens betere resultaten.

De kim-versie begint met kern start voorafgaand aan kern 1. Hoe heb je dat ervaren?

Karen: “Ik vind kern start een hele goede toevoeging aan de nieuwe methode. Alle kinderen uit de groep volgen samen twee weken deze kern. Je krijgt op die manier een goed beeld van de leerlingen en je kunt de letterkennis van elk kind bepalen. Kern start geeft je de tijd om de groep goed neer te zetten.”

Jolanda: “Binnen kern start kan je opdrachten geven aan zowel kinderen met weinig letterkennis als aan de kinderen die al wel letters kennen. Je hebt de gelegenheid om hiaten op te vullen en te kijken welke kinderen in aanmerking komen voor de zonlijn.”

Hoe reageerden de leerlingen op de verhalen van Kim en haar opa op het Puddingboomplein?

Jolanda: “De verhalen over het Puddingboomplein vonden ze leuk. De kinderen blijven geboeid luisteren. Het zijn ook afwisselende tekstsoorten, zo zitten er bijvoorbeeld gedichten tussen. Daar maken ze dus al kennis mee. Al zitten er soms best wel moeilijke woorden in de verhalen, zoals ‘warempel’ en ‘formidabel’. Ik heb nog overwogen om daar eigen woorden voor in de plaats te gebruiken, maar ik koos er toch voor om ze gewoon voor te lezen. Je merkt dat de kinderen dat prima oppikken.”

Nieuw in de didactiek is het zoemend lezen en het aanbieden van telkens één nieuwe letter. Hoe gaan de kinderen daarmee om?

Jolanda: “Deze kinderen waren nog gewend om woorden te ‘hakken en plakken’. Dat is nog een erfenisje van de 2e maanversie van Veilig leren lezen. Maar ik merk dat veel leerlingen in kern 3 en 4 het zoemend lezen al helemaal beheersen. Dan werpt het zijn vruchten af en dat zie je terug in de resultaten. Door het zoemend lezen gaan de kinderen sneller vlot lezen.”

Karen: “Door het aanbieden van telkens één nieuwe letter blijft het leren lezen behapbaar voor de kinderen. Je stapelt de letters als het ware en zo raken de kinderen niet in de war met letters die ze nog niet kennen. Het letterbord waarop we de letters ordenen in letterfamilies werkt daarbij heel goed. Dat hebben de leerlingen snel door. Ook de Leerkrachtassistent op het digibord is daar een goede ondersteuning bij.”

Hoe zijn de resultaten na dit eerste jaar?

Jolanda: “Het zoemend lezen zorgt er voor dat kinderen sneller vlot gaan lezen. Hoe we in het verleden ook ons best deden om het leestempo omhoog te krijgen, op de DMT bleven de resultaten oranje kleuren. Nu kleurt de DMT blauw en groen en dat gebeurt ook nog eens in een veel eerder stadium. Dus de kinderen leren écht eerder vlot lezen. In het begin had ik twee kinderen in de zonlijn, dat zijn er aan het eind van het schooljaar acht.”

Karen: “Ook op AVI-niveau scoren we beter. Van onze leerlingen leest nu 55% op M4 of hoger. Dat resultaat is echt hoog. Er zitten ook maanleerlingen tussen die een hoger AVI-niveau hebben dan sommige zonleerlingen. Maar op basis van hun andere resultaten of hun werkhouding/concentratie laten we ze toch de maanlijn volgen.”

Jullie noemen Veilig & vlot als een belangrijk onderdeel van de methode. Dit motiveert de leerlingen?

Jolanda: “ Ja de methode motiveert heel sterk vind ik. De sterke maanleerlingen daag je uit met bijvoorbeeld de snuffelpagina’s. Op die manier ‘snuffelen’ ze alvast aan nieuwe letters met de kennis die ze tot dan toe hebben opgebouwd. Leerlingen mogen vanaf kern 3-4 ook de blauwe letters lezen die bijvoorbeeld de zonleerlingen al kunnen lezen. Kinderen zeggen dan al snel ‘dat ga ik ook proberen!’ Je motiveert ze en de resultaten zijn daarom ook hoger.”

Karen: “Ook voor de kinderen die meer moeite hebben met het leren lezen is Veilig & vlot een goed onderdeel. Ik heb nu vier leerlingen die de steraanpak volgen. Met hen oefen ik in de extra ster-tijd een week lang een pagina uit Veilig & vlot aan de instructietafel (voor-koor-door methode). Daarnaast oefenen we ook het letters flitsen.”

Jolanda: “Ik oefen met de sterkinderen aan de instructietafel met voor-koor-door en dagelijks een andere bladzijde uit Veilig & vlot. We richten ons voornamelijk op het technisch lezen en niet op woordenschat in die extra ster-tijd.”

De kim-versie besteedt meer aandacht aan de zonlijn. Wat vind je daarvan?

Karen: “Dat vind ik heel goed. Ook deze leerlingen komen nu aan je instructietafel. Dus zij krijgen ook aandacht en daar is tijd voor ingeruimd. Je weet heel goed wat zij die dag gaan leren. Ik vind het ook heel fijn dat er nu aparte Veilig & vlotboekjes zijn voor de zonleerlingen.”

Jolanda: “Ja, als leerkracht weet je duidelijk wat de leerstof is voor zon. Je kunt deze leerlingen heel gericht lesgeven. Ze krijgen ook andere opdrachten aangeboden. Vanaf kern 7 merk je bijvoorbeeld nadrukkelijk meer aandacht voor wereldoriëntatie en zaken als het geven van hun mening. Al is dat soms nog best lastig met woorden als ‘hittegolf’. Daar zagen kinderen in eerste instantie een plens water voor zich. Ook het woord ‘beitel’ is niet voor iedereen bekend. Maar je bent ook niet zomaar zon, er wordt echt wel iets van je gevraagd.”

Hoe zetten jullie de leerlingsoftware in?

Jolanda: “Op school hebben we veel en hard geoefend met de software, met de name de eerste zes kernen. Daarnaast oefenen de kinderen thuis met de software. Dat is een leuke manier om extra aandacht te besteden aan het leren lezen. Van ouders kregen we ook terug dat kinderen enthousiast waren. We geven de kinderen complimenten als ze thuis geoefend hebben, dat kan je namelijk volgen in Digiregie.”

Karen: “De samenhang tussen Digiregie, Leerkrachtassistent en de oefenleerlingsoftware vind ik trouwens heel goed. Eén druk op de knop en je hebt zaken op elkaar afgestemd. Zowel je instructie als wat je de kinderen aanbiedt met de oefensoftware. Door die synchronisatie kan je de kinderen op maat opdrachten aanbieden.”

Jolanda: “De software voor de leerlingen vind ik ook uitdagend en leuk. Het is mooi om te zien hoe verschillend kinderen omgaan met de beloning die ze voor het oefenen krijgen. Sommige kinderen ‘kochten’ spullen om hun digitale boomhut in te richten en anderen spaarden hun beloning op tot een flinke spaarpot.”

Bij het onderdeel spelling vind je het stappenplan heel sterk. Waarom?

Karen: “Het stappenplan leert kinderen eerst na te denken en dan pas te doen. Je leert de kinderen bewuster met spelling om te gaan. We merken dat zowel de zon- als de maanleerlingen hier baat bij hebben. Zonleerlingen spellen niet direct beter dan de maanleerlingen. Ze volgen daarom bij ons dezelfde leerlijn.

Jolanda: “Dat komt ook omdat veel zonleerlingen globaal lezen en daarbij gebruik maken van de context; bij het lezen van losse woorden wordt ‘vlieg’ dan ook soms gelezen als ‘veilig’. Maar bij spellen moet je volgens een bepaalde structuur en nauwkeuriger te werk gaan, je moet de spellingregeltjes volgen en de juiste volgorde aanhouden.”

De methode vergroot ook de ouderbetrokkenheid?

Karen: “Ja, richting ouders biedt de methode veel. Je volgt de kinderen op de voet door elke twee en later drie weken te toetsen. Daardoor zie je snel of een leerling uitvalt en kun je dus ook snel de ouders inlichten en hen thuis extra laten oefenen, onder andere met de oefenleerlingsoftware voor thuis. Daarnaast gebruiken we ook de ouderbrief die in Digiregie staat opgeslagen. Voordat elke kern begint kunnen we de ouders laten weten wat de kinderen de komende drie weken gaan leren. Wij horen van ouders dat ze dat heel erg waarderen.”

Wat vind je tot slot nog opvallen aan de kim-versie?

Jolanda: “Het letterbord vind ik heel goed, de leerlingen kunnen zo goed zien hoe de letters worden ingedeeld in letterfamilies.”

Karen: “Bij begrijpend lezen is er veel aandacht voor het als leerkracht goed voordoen van de aanpak van de verschillende opdrachten.

Karen: “De magnetische letterdoos is echt een aanwinst, er is er dit jaar niet één omgevallen waardoor de letters door de klas rollen.”

Jolanda: “En héél handig is dat je het bord van de letterdoos makkelijk onder het kopieerapparaat kunt houden als kinderen een verhaal hebben gemaakt met de letters.”

Karen: “Er zijn ook weer veel leuke leesboekjes bijgekomen. We hebben nu een uitgebreide klassenbieb zodat we iedereen wat kunnen aanbieden.”

Lees meer over Veilig leren lezen kim-versie