Leesmethode in de praktijk: hoe werkt een les Estafette editie 3?
Leesexperts zijn het erover eens dat goed leesonderwijs bestaat uit vijf pijlers: technisch lezen, woordenschat, kennis van de wereld, leesstrategieën en leesplezier. Maar hoe verwerk je al deze onderdelen in je leesles? In dit artikel lees je hoe een les Estafette editie 3 er in de praktijk uitziet.
- Gezamenlijke start
- Lesopbouw groep 4, 5 en 6
- Lesopbouw groep 7 en 8
- Leesbegrip en leesbeleving in de les
- Leesplezier
- Na de les
- Actie: gratis uitproberen
Gezamenlijk starten én eindigen
Elke Estafette-les start met een korte gezamenlijke warming up, waarbij het toepassen en uitbreiden van de technische leesvaardigheid voor alle kinderen steeds opnieuw aandacht krijgt. Ook eindigt iedere les weer met alle leerlingen. Zo houd je risicolezers, methodevolgers en vlotte lezers bij elkaar en kunnen kinderen van elkaar leren. Na de gezamenlijke start wordt er gedifferentieerd naar aanpak 1, 2 en 3.
Lesopbouw groep 4, 5 en 6
Een les bestaat uit 50 minuten. Steeds staat één tekst centraal. Tijdens de basisles worden het onderwerp van de tekst en de tekstsoort geïntroduceerd. De leerkracht geeft instructie voor correct en vlot lezen, waarna de leerlingen aan de slag gaan. Ze doen dan activiteiten die gericht zijn op de automatisering van een specifiek woordtype en lezen de tekst. De laatste 15 minuten van de les werkt de leerling digitaal met de speciale module ‘Ik begrijp, ik vind, ik ontdek’. Ze zijn dan 100% bezig met begrijpend lezen en passen toe wat ze eerder in de les hebben geleerd. De les wordt afgesloten met een gezamenlijke terugblik.
In de vervolgles wordt de tekst nogmaals gelezen, maar nu oefenen de leerlingen het vloeiend lezen. NB Leerlingen die de pluslijn van de methode volgen, gaan al direct in de basisles aan de slag met vloeiend lezen. Zij bespreken, samen met de andere leerlingen, de tekst aan het eind van de basisles. In de vervolgles lezen zij een nieuwe tekst.
Benieuwd hoe een les er in het echt uitziet? We hebben zowel voor de midden- als voor de bovenbouw een complete les gefilmd in een klas. Bekijk het filmpje hieronder.
Differentiatie: leerlingen van Aanpak 1 en 2
- oefenen in de basisles eerst de techniek om de tekst goed te kunnen lezen. Daarbij staat steeds één woordtype centraal.
- werken met een opbouw van correct en vlot naar vloeiend lezen.
- lezen in de vervolgles de tekst nogmaals waarbij het vloeiend lezen erbij komt.
- hebben per vervolgles één aspect van vloeiend lezen dat centraal staat, bijvoorbeeld het letten op leestekens.
Differentiatie: leerlingen van Aanpak 3
- werken in de pluslijn en lezen in de basisles de tekst direct correct, vlot en vloeiend.
- passen in de vervolgles het geleerde toe op een nieuwe tekst. Deze tekst sluit aan bij hun leeftijd en is AVI-vrij.
Zowel voor aanpak 1, 2 als 3 volgt na het lezen van een tekst altijd een begripsvraag en een leesbelevingsopdracht.
Meer voorbeelden zien? Blader zelf door een van de werkboeken van Estafette.
Lesopbouw groep 7 en 8
In de bovenbouw verschuift het zwaartepunt naar begrijpend lezen en studerend lezen. Zodat leerlingen zelfredzaam het voortgezet onderwijs instromen. Interactie speelt hierbij een grote rol. In groep 7 en 8 verzorg je drie lessen per week: een basisles (leerkrachtgebonden), een vervolgles en een les waarin studerend lezen centraal staat. Elke week wordt informatie aangeboden rondom één onderwerp.
Basisles
In de basisles gaan de leerlingen aan de hand van een focuspunt voor leesbegrip samen met de leerkracht (aanpak 1) of in duo’s (aanpak 2 en 3) aan de slag met een boeiende tekst. Aan het eind van de les is er gezamenlijk een gesprek of discussie over de inhoud.
Vervolgles
Hetzelfde focuspunt centraal, maar dan bij een andere tekst. Ook aanpak 1 leerlingen gaan zelfstandig aan de slag in tweetallen. De leerlingen gaan bij alle lessen ‘lezen met de pen’ in leeswerkboeken, waarbij ze echt ín de teksten onderstrepen, omcirkelen en aantekeningen maken. Bekijk hier een voorbeeld van zo’n leeswerkboek:
Studerend lezen
In de derde les staat het inhoudelijk doorgronden van de tekst centraal. Zo moeten leerlingen bijvoorbeeld informatie uit grafieken en tabellen koppelen aan informatie uit een van de eerdere lessen. Aansluitend op les 3 wordt er bij de fase ‘Ik ontdek’ met zelfgekozen teksten nog expliciet aandacht besteed aan leesbevordering.
Estafette en het IDGI-model
Estafette maakt gebruik van het IGDI-model. De letters IGDI staan voor Interactief, Gedifferentieerd, Directe Instructie. Het IGDI-model is een variant op het Directe Instructie model en is gebaseerd op twee principes: 1) de leerkracht demonstreert doelgericht en geeft uitleg; 2) de leerlingen leren door oefening en herhaling.
Leesbegrip en leesbeleving in de lessen vervlochten met Close Reading
Leesbegrip is bij Estafette editie 3 geïnspireerd op Close Reading, een manier van lezen met als doel dat kinderen de tekst goed begrijpen en erachter komen wat de schrijver ze met de tekst wil vertellen. We doen dit als volgt:
- Eén tekst centraal voor technisch en begrijpend lezen
De basis is de technische leesvaardigheid: kinderen oefenen eerst techniek met een opbouw naar vlot en vloeiend door naar lezen met begrip. - Herhaald en verdiepend lezen van de tekst
Hierbij staat de inhoud van de tekst centraal. Effectief voor zowel technisch lezen als met begrip. - Verdiepend lezen in drie fases:
Algemeen begrip: grote lijn, wat heb je gelezen?
Inzoomen op details, bijvoorbeeld moeilijke woorden
Uitzoomen op het grote geheel: wat vertelt de tekst ons? - Leerlingen actief aan de slag met een tekst
Na het lezen van een tekst volgt altijd een begripsvraag en leesbelevingsopdracht. - Interactie!
Veel praten over de tekst. Met de hele groep, in kleine groepjes of in tweetallen.
Leesplezier door verschillende thema’s en type teksten
Voor groep 4, 5 en 6 horen bij elk AVI-niveau twee omnibussen (A & B) met elk een eigen thema. De omnibussen bevatten een tekstboek en als je dit omdraait heb je een leesboek. Het tekstboek komt in de les aan bod, het leesboek is om vrij te lezen. Er komen verschillende typen teksten voor in het boek. De teksten en verhalen zijn geschreven door bekende kinderboekenschrijvers.
Voor groep 7 en 8 geldt dat je per AVI-niveau één omkeerboek hebt met hierin twee lange verhalen. Deze verhalen sluiten aan op de thema’s die centraal staan in de lessen.
Na de les: meer leesbevordering
Klaar met de les? Dan kunnen leerlingen in groep 4, 5 en 6 hun omnibus omdraaien en gaan lezen in het leesboek. De leesboeken van één jaargroep vormen samen een unieke serie. We zien dezelfde personages terug en hetzelfde decor, bijvoorbeeld een verlaten fabriek of cruiseschip. Maar per boek beleven ze een ander avontuur, passend bij het thema van die omnibus. De verhalen zijn ook thuis te lezen en vormen een brug naar het vrij lezen van diverse boeken en tekstsoorten. Ook bij groep 7 en 8 hoort een omnibus. Deze bevat twee lange leesverhalen.
Nu gratis uitproberen!
Zelf ervaren hoe Estafette editie 3 werkt? Vraag het uitprobeerpakket aan en ontvang gratis materialen om een hele lesweek mee te vullen.
*) Headerbeeld door Katerina Holmes via Pexels
